ಹೊಯ್ಸಳ ಶಿಲ್ಪಗಳಲ್ಲಿ ನರಬಲಿ

£ÀgÀ§°(zÁ£À)-ºÉÆAiÀÄì¼À ²®àUÀ¼À°è
PÉ®ªÀÅ C¥ÀgÀÆ¥ÀzÀ ¤gÀÆ¥ÀuÉUÀ¼ÀÄ

qÁ. Dgï.JZï. PÀÄ®PÀtÂð

ÉÆAiÀÄì¼ÀgÀ PÁ®zÀ ºÀ¼É©Ãr£À (¨ÉîÆgÀÄ, vÁ. ºÁ¸À£À f¯Éè) ºÉÆAiÀÄì¼ÉñÀégÀ zÉêÁ®AiÀÄ ªÀÄvÀÄÛ eÁªÀUÀ®Äè ºÉÆç½AiÀÄ CgÀPÉgÉ UÁæªÀÄzÀ PÉñÀªÀ zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼À°è PÉ®ªÀÅ £ÀgÀ§° zÀȱÀå ¤gÀÆ¥ÀuÉUÀ¼ÀÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛªÉ. EªÀÅUÀ¼ÀÄ CA¢£À ¸ÀªÀÄPÁ°Ã£À £ÀA©PÉUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀæZÀÄgÀ¥Àr¸ÀÄvÀÛªÉAiÉÆà ºÉÃUÉ JA§ÄzÀgÀ PÀÄjvÀÄ «ªÉÃa¸ÀĪÀÅzÀÄ F ¥Àæ¨sÀAzÀzÀ GzÉÝñÀªÁVzÉ.

§°-CxÀªÁ §°zÁ£À F ¥ÀjPÀ®à£É §ºÀÄ ¥ÁæaãÀªÁzÀzÀÄ. ªÉÃzÀUÀ¼À PÁ®zÀ°è AiÀÄdÕUÀ¼À°è ¥ÀÇuÁðºÀÄwAiÀiÁV PÀÄzÀÄgÉ ªÉÆzÀ¯ÁzÀ ¥ÁætÂUÀ¼À£ÀÄß §° ¤ÃqÀ¯ÁUÀÄwÛvÀÄÛ  IÄUÉéÃzÀzÀ  AiÀÄeÉÕãÀ AiÀÄdÕªÀÄAiÀÄdAvÀÄ zÉêÁB ... (AiÀÄdÕªÀĺÁ¥ÀÅgÀĵÀ£ÉÃ.. AiÀÄdÕ¢AzÀ GzsÀâ« ¸ÀĪÀ ªÀĺÁ£ÀĨsÁªÀ) JA§ ¸Á®ÄUÀ¼ÀÄ  AiÀÄdÕ¥ÀÅgÀĵÀ£À ¥ÀjPÀ®à£ÉAiÀÄ£ÀÄß PÉÆqÀÄvÀÛªÉ1. ²µÀÖ¸ÀA¥ÀæzÁAiÀÄzÀ ªÉÆlÖ ªÉÆzÀ® “§°” zÁR¯É EzÁVzÉ. £ÀAvÀgÀzÀ PÁ®zÀ°è §° PÀ®à£ÉAiÀÄÄ «©ü£Àß £É®UÀnÖ¤AzÀ ªÀÄÄAzÀĪÀgɬÄvÀÄ.

¥ÀÅgÁtUÀ¼À »£É߯ÉAiÀÄ°è £ÉÆÃrzÁUÀ §°AiÀÄÄ vÀ£Àß CxÀðªÁå¦ÛAiÀÄ£ÀÄß ªÀÈ¢Þ¹PÉÆAqÀAvÉ vÉÆÃgÀÄvÀÛzÉ.  «±ÉõÀªÁV zÉë DgÁzsÀ£ÉUÀ¼ÀÄ - gÁPÀë¸À ¸ÀAºÁgÀ, EvÁå¢UÀ¼ÀÄ ¥ÁæAiÀıÀB §° CxÀð ªÁå¦ÛAiÀÄ£ÀÄß «¸ÁÛgÀ UÉƽ¸ÀÄvÀÛªÉ. zÉëªÀĺÁvÉäAiÀÄ°è £ÀgÀ§°AiÀÄ avÀætªÀÅ zÉÆgÉAiÀÄÄvÀÛzÉ2. ªÀÄ»µÁ¸ÀÄgÀ£À£ÀÄß ¸ÀAºÀj¸ÀĪÀÅzÀÄ ªÀÄÆ®vÀB gÁPÀë¸À ¸ÀAºÁgÀªÁzÀgÀÆ £ÀAvÀgÀzÀ PÁ®WÀlÖUÀ¼À°è CzÀÄ  MAzÀÄ  ¸ÀA¥ÀæzÁAiÀĪÁV  ¨É¼É¬ÄvÀÄ.  D ¸ÀA¥ÀæzÁAiÀĪÉà £ÀAvÀgÀzÀ°è UÁæªÀÄzÉêÀvÉAiÀÄjUÉ PÉÆÃtªÀ£ÀÄß CAzÀgÉ, ªÀÄ»µÀ£À£ÀÄß §° PÉÆqÀĪÀ ¸ÀA¥ÀæzÁAiÀĪÀÅ ¥ÁægÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ ªÀÄvÀÄÛ ºÉƸÀ CxÀð ªÁå¦ÛUÉ PÁgÀtªÀÇ D¬ÄvÀÄ3. 

£ÀgÀ§°AiÀÄÄ §ºÀÄvÉÃPÀ J®è zÉñÀUÀ¼À°è ªÁå¥ÀPÀªÁV ºÀgÀrvÉÛAzÀÄ vÉÆÃgÀÄvÀÛzÉÉ4. ²®àUÀ¼À°èAiÀÄÆ PÀÆqÁ ºÀ®ªÁgÀÄ zÀȱÀå zÁR¯ÉUÀ¼À£ÀÄß £ÉÆÃqÀ§ºÀÄzÁVzÉ. DzÀgÉ, ¨sÁgÀvÀzÀ ªÀÄnÖUÉ F ¥ÀzÀÞwAiÀÄÄ AiÀiÁªÁUÀ MAzÀÄ ¸ÀA¥ÀæzÁAiÀĪÁ¬ÄvÉA§ÄªÀzÀPÉÌ ¸ÀàµÀÖ zÁR¯ÉUÀ½®è. UÁæ«ÄÃt ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è ¸ÀܽÃAiÀĪÁzÀ eÁ£À¥À¢ÃAiÀÄ PÀxÀ£ÀUÀ¼ÀÄ ºÀÄnÖPÉÆAqÀªÀÅ. C®è°è zÀÄUÉðUÉ CxÀªÁ ±ÀQÛ zÉêÀvÉUÀ½UÉ £ÀgÀ§° ¤ÃqÀÄwÛzÀÝ zÁR¯ÉUÀ¼ÀÄ EA¢UÀÆ PÀxÀ£ÀzÀ gÀÆ¥ÀzÀ°è ¥ÀæZÀ°vÀzÀ°èªÉ5. PÉÆ¥Àà¼À f¯ÉèAiÀÄ AiÀÄ®§ÄUÁð vÁ®ÆQ£À PÀÄPÀÌ£ÀÆgÀ UÁæªÀÄzÀ C¢üzÉêÀvÉAiÀiÁzÀ ªÀĺÁªÀiÁAiÀiÁ zÉëUÉ £ÀgÀ§° ¤ÃqÀÄwÛzÀÝ §UÉÎ FUÀ®Æ C°è£À d£À ºÉüÀÄvÁÛgÉ. CzÉà jÃw PÀĵÀÖV vÁ®ÆQ£À PÀÄA§¼ÁªÀw JA§ UÁæªÀÄzÀ, UÁæªÀÄzÉêÀvÉ ªÀÄPÁ¼ÉªÀé¤UÉ (ªÀĺÁAPÁ½) £ÀgÀ§° DUÀÄwÛzÀÝ PÀÄjvÁV ¸ÀܽÃAiÀÄ ªÁzÀ PÀxÁ gÀÆ¥ÀzÀ zÁR¯ÉUÀ½ªÉ. vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ ºÀwÛgÀzÀ ºÉÆ£ÀÄßqÀQAiÀÄA§ UÁæªÀÄzÀ°è PÀÆqÁ £ÀgÀ§° ¤ÃqÀÄwÛzÀÝ §UÉÎ zÁR¯ÉAiÀiÁV §° ²®àUÀ½gÀĪÀ §° ¦ÃoÀ«zÉ6.  »ÃUÉ zÁR¯ÉUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀĤ¹zÁUÀ «©ü£Àß «µÀAiÀÄUÀ¼ÀÄ ¨É¼ÀQUÉ §gÀÄvÀÛªÉ.

zÀȱÀåªÀiÁzsÀåªÀÄzÀ°è £ÀgÀ§°AiÀÄ zÀȱÀåUÀ¼À£ÀÄß ²®àUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ avÀæUÀ¼À ªÀiÁzsÀåªÀÄUÀ¼À°è ¤gÀƦ¹gÀĪÀÅzÀ£ÀÄß UÀªÀĤ¸À§ºÀÄzÁVzÉ. ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV zÉëAiÀÄÄ £ÀgÀgÀƦ gÁPÀë¸À£À£ÀÄß ¸ÀAºÀj¸ÀÄwÛgÀĪÀ zÀȱÀåUÀ¼À£ÀÄß £ÉÆÃrzÉÝêÉ. DzÀgÉ, zÉëUÉ £ÀgÀ§° C¦ð¸ÀÄwÛgÀĪÀ ²®à ¤gÀÆ¥ÀuÉUÀ¼ÀÄ ¸ÁPÀµÀÄÖ PÀÄvÀƺÀ®ªÀ£ÀÄß PÉgÀ½¸ÀÄvÀÛªÉ. ºÉÆAiÀÄì¼À ²°àUÀ¼ÀÄ £ÀgÀ§°AiÀÄ£ÀÄß §ºÀÄ ªÀiÁ«ÄðPÀªÁV zÉëAiÀÄ ¸À¤ß¢üAiÀÄ°è C¥ÀðuÉ JA§ vÉgÀzÀ°è ©A©¹zÁÝgÉ.

ºÀ¼É©Ãr£À ºÉÆAiÀÄì¼ÉñÀégÀ zÉêÁ®AiÀÄzÀ zÀQët ¨sÁUÀzÀ PÀxÁ ¤gÀÆ¥ÀuÁ ¥ÀnÖPÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É zÉëUÉ ¨Á®PÀ£À£ÀÄß §°AiÀiÁV C¦ð¸ÀÄwÛgÀĪÀ zÀȱÀå ¤gÀÆ¥ÀuÉAiÀÄ£ÀÄß £ÉÆÃqÀ§ºÀÄzÀÄ7. ²®àUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀnÖPÉAiÀÄ°è ¸Á¯ÁV gÀa¸À¯ÁVzÉ. JqÀUÀqɬÄAzÀ PÀæªÀĪÁV ¹ÛçÃAiÉÆêÀð¼ÀÄ ªÀÄUÀĪÀ£ÀÄß ¸ÉÆAlzÀ ªÉÄÃ¯É PÀĽîj¹PÉÆAqÀÄ ¤AwzÁݼÉ. CªÀ¼À ¥ÀPÀÌzÀ°è RqÀΪÀ£ÀÄß PɼÀªÀÄÄRªÁV »rzÀÄ ¤AwgÀĪÀ ¥ÀÅgÀĵÁPÀÈw¬ÄzÉ. £ÀAvÀgÀzÀ°è PÀȵÀ ±ÀjÃgÉAiÀiÁzÀ DPÀÈwAiÉÆAzÀÄ PÀĽwzÀÄÝ, CªÀ¼À ¥ÀPÀÌzÀ°è UÉÆgÀªÀ£ÀAvÉ ¥ÉÇõÁPÀÄ zsÀj¹gÀĪÀ (JA.J.Dgï.UÀ¼À°è F jÃwAiÀÄ DPÀÈwUÀ¼À£ÀÄß zÀQëuÁªÀÄÆwðAiÀÄAzÀÄ UÀÄgÀÄw¸À¯ÁVzÉ)8 ªÀåQÛAiÀÄÄ PÉÊAiÀÄå°è ªÀÄAvÀæzÀAqÀªÀ£ÀÄß »r¢zÀÄÝ, ªÀiÁAwæPÀ£À£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ. EªÀ£À ¥ÀPÀÌzÀ°èAiÉÄà aPÀÌ ªÀÄUÀĪÀ£ÀÄß (¨Á®PÀ£À£ÀÄß) vÀ£Àß JgÀqÀÆ PÉÊUÀ¼À°è CqÀدÁV »rzÀÄ zÉëUÉ ¸ÀªÀĦð¸ÀĪÀ vÉgÀzÀ°è gÀa¸À¯ÁVzÉ. vÀ¯ÉUÉ ªÀÄÄAqÁ¸ÀÄ ¸ÀÄwÛ ¨ÁVzÀAvÉ PÁtĪÀ ªÀåQÛAiÀÄÄ zÉëUÉ ªÀÄUÀĪÀ£ÀÄß §° PÉÆqÀ®Ä ¸À£ÀßzÀÞ£ÁVgÀĪÀAvÉ CxÀªÁ C¦ð¸ÀĪÀAvÉ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ. E°è zÉëAiÀÄ ²®àªÀ£ÀÄß «±ÉõÀªÁV UÀªÀĤ¸À¨ÉÃPÀÄ. zÉëAiÀÄÄ ZÀvÀĨsÀÄðdºÀ¸ÀÛ¼ÁVzÀÄÝ, ¦ÃoÀzÀ ªÉÄÃ¯É D¹Ã£À¼ÁVzÁݼÉ. ªÀÄÄA¢£À §®UÉÊAiÀÄå°è RqÀΪÀ£ÀÄß, »A¢£À §®UÉÊAiÀÄå°è wæ±ÀÆ®ªÀ£ÀÄß »r¢zÁݼÉ. E£ÀÄß, ªÀÄÄA¢£À JqÀUÉÊAiÀÄå°è ¥Á£À §lÖ®Ä ªÀÄvÀÄÛ »A¢£À JqÀUÉÊAiÀÄå°è GzÀÝ£ÉAiÀÄ »rPÉ EgÀĪÀ qÀªÀÄgÀÄUÀªÀ£ÀÄß »r¢zÁݼÉ. zÉëAiÀÄ JqÀUÁ® ¥ÁzÀzÀ §½ gÀÄAqÀªÀ£ÀÄß PÉvÀÛ¯ÁVzÉ. zÉëAiÀÄÄ  CzsÀð °Ã¯Á¸À£ÀzÀ°è JvÀÛgÀzÀ ¦ÃoÀzÀ ªÉÄÃ¯É PÀĽwzÀÄÝ, §®UÁ®£ÀÄß ¦ÃoÀzÀ ªÉÄÃ¯É CqÀدÁV ªÀÄra, JqÀUÁ®£ÀÄß E½ ©lÄÖ,  vÀ¯ÉAiÀÄ gÀÄAqÀzÀ ªÉÄÃ¯É PÁ®£ÀÄß ElÄÖPÉÆAqÀÄ D¹Ã£À¼ÁVzÁݼÉ. ªÀÄUÀĪÀ£ÀÄß §° ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä ¨sÀPÀÛ£ÀvÀÛ £ÉÆÃqÀÄvÀÛ PÀĽvÀAvÉ ¨sÁ¸ÀªÁUÀÄvÀÛzÉ CªÀ¼À ¨sÁªÀ ¨sÀAV. zÉëAiÀÄ£ÀÄß ©A©¹gÀĪÀ «zsÀªÀ£ÀÄß UÀªÀĤ¹zÀgÉ ¸ÀàµÀÖªÁV GzÉÝòvÀªÁzÀ ¤¢ðµÀÖªÁzÀ DZÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ©A©¸ÀĪÀ vÉgÀzÀ°èzÉ F ²®à. ªÀÄUÀĪÀ£ÀÄß §° PÉÆqÀĪÀ ¸ÀA¥ÀæzÁAiÀĪÀÅ ªÁªÀiÁZÁgÀzÀ ¥ÀzÀÞwUÀ¼À°èzÀÄÝ CA¢¤AzÀ¯ÉàEzÀÄ ¨É¼ÉzÀħA¢zÉ JAzÀÄ ºÉüÀ§ºÀÄzÀÄ.

F ªÉÄð£À ¨Á® §° PÀxÁ ¤gÀÆ¥ÀuÁ ²®àUÀ¼À£ÀÄß PÀÄjvÀÄ «±ÉèõÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁrzÁUÀ ºÀ®ªÁgÀÄ CA±ÀUÀ¼ÀÄ UÀªÀÄ£À ¸É¼ÉAiÀÄÄvÀÛªÉ. ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄzÁV F ²®àzÀ°è §° ¤ÃqÀÄwÛgÀĪÀÅzÀÄ ¨Á®PÀ£À£ÀÄß. §° ¤ÃqÀ®Ä ¤AwgÀĪÀ ªÀåQÛ ¥ÀÇeÁjAiÉÄà JA§ ¸ÀA±ÀAiÀÄ §gÀÄvÀÛzÉ. §° ¤ÃqÀĪÀ ªÀåQÛAiÀÄ »AzÉ ¤AwgÀĪÀ  Uˤ£ÀAvÀºÀ ¥ÉÆõÁPÀÄ zsÀj¹zÀ ªÀåQÛ ªÀiÁAwæPÀ£Éà DVzÁÝ£É. EAvÀºÀ ºÀ®ªÁgÀÄ ²®àUÀ¼À£ÀÄß ºÉÆAiÀÄì¼À  zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼À ©üwÛ²®àUÀ¼À°è PÁt§ºÀÄzÀÄ. ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ ²®àUÀ¼À ¤gÀÆ¥ÀuɬÄAzÀ UË£ÀÄ zsÀj¹gÀĪÀ ²®àUÀ¼À E¤ßvÀgÀ ¤gÀÆ¥ÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀàµÀÖªÁV UÀÄgÀÄw¸À®Ä ¸ÁzsÀåªÁUÀÄvÀÛzÉ. JA.J.Dgï.UÀ¼À°è D ªÀåQÛAiÀÄ£ÀÄß ²ªÀ£À gÀÆ¥ÀªÁzÀ zÀQëuÁªÀÄÆwðAiÀÄAzÀÄ UÀÄgÀÄw¸À¯ÁVzÉ. zÀQëuÁªÀÄÆwð ²®àzÀ AiÀiÁªÀÅzÉà ®PÀëtUÀ¼ÀÄ E®èzÉà EgÀĪÀÅzÀ£ÀÄß UÀªÀĤ¹ ªÀÄvÀÄÛ ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ §° ²®àzÀ eÉÆvÉAiÀÄ°è ¤gÀÆ¥ÀuÉUÉÆArgÀĪÀÅzÀ£ÀÄß UÀªÀĤ¹ ªÀiÁAwæPÀ£À ²®à«gÀ§ºÀÄzÉAzÀÄ ¸ÀàµÀÖ¥Àr¸À§ºÀÄzÀÄ9. F ²®à ¤gÀÆ¥ÀuÉAiÀÄ°ègÀĪÀ J®è DPÀÈwUÀ¼À£ÀÄß MAzÀPÉÆÌAzÀÄ ¸À«ÄÃPÀj¹ £ÉÆÃrzÀgÉ EzÉÆAzÀÄ vÁAwæPÀ DZÀgÀuÉAiÀiÁVgÀ§ºÀÄzÉAzÀÄ ¤¸ÀìAzÉúÀªÁV ºÉüÀ§ºÀÄzÀÄ. ªÀÄzsÀåPÁ°Ã£À PÀ£ÁðlPÀzÀ°è PÁ¼ÀªÀÄÄR ±ÉʪÀ ¹zÁÞAvÀzÀ DZÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ ¥ÀæZÀ°vÀzÀ°èzÀݪÀÅ10. PÁ¼ÁªÀÄÄRgÀ°è vÁAwæPÀ DZÀgÀuÉUÀ¼ÀÆ PÀÆqÁ ¥ÀæZÀ°vÀzÀ°èzÀݪÀÅ. EzÀgÀ ¥Àæ¨sÁªÀªÁV vÁAwæPÀgÀÄ zÉëAiÀÄ£ÀÄß vÀȦۥÀr¸À®Ä ªÀÄvÀÄÛ N¯ÉʹPÉƼÀî®Ä £ÀqɸÀÄwÛzÀÝ DZÀgÀuÉUÀ¼À°è ºÀ®ªÁgÀÄ «zsÀUÀ½zÀݪÀÅ. CªÀÅUÀ¼À°è ¨Á® §°AiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀĪÀ DZÀgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁqÀÄwÛzÀÝgÀÄ. ¥ÁæAiÀıÀB CAvÀºÀ DZÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ©A©¸ÀĪÀAvÀºÀ ¤gÀÆ¥ÀuÉ EzÁVzÉ.

¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ªÀÄzsÀåPÁ°Ã£À  PÁ®zÀ°è ¹r vÀ¯É11 -CAzÀgÉ vÀªÀÄä vÀ¯ÉAiÀÄ£ÀÄß vÁªÉà PÀvÀÛj¹PÉƼÀÄîªÀ ¸ÀA¥ÀæzÁAiÀĪÀÅ ¥ÀæZÀ°vÀzÀ°èvÀÄÛ. EzÀPÉÌ ¸ÁQëAiÀiÁV ºÀ®ªÁgÀÄ ²®àUÀ¼ÀÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛªÉ. C®èzÉÃ, ºÉÆAiÀÄì¼ÀgÀ PÁ®zÀ°è UÀgÀÄqÀgÁUÀĪÀ ¸ÀA¥ÀæzÁAiÀÄ«vÀÄÛ. CAzÀgÉ, gÁd£À SÁ¸Á CAUÀgÀPÀëgÀÄ gÁd£À ªÀÄgÀtªÁzÁUÀ vÀªÀÄä£ÀÄß vÁªÉà PÀwÛ¬ÄAzÀ ZÀÄaÑ PÉÆAzÀÄPÉƼÀÄîwÛzÀÝgÀÄ. EzÀPÉÌ zÁR¯ÉAiÀiÁV ºÀ¼É©Ãr£À ºÉÆAiÀÄì¼ÉñÀégÀ zÉêÁ®AiÀÄzÀ zÀQëuÁ zÁégÀzÀ ºÀwÛgÀ EgÀĪÀ PÀĪÀgÀ ®PÀë÷ä£À ¸ÁägÀPÀªÀ£ÀÄß UÀªÀĤ¸À§ºÀÄzÀÄ. EªÀÄär §¯Áè¼Á£ÀÄ ¤zsÀ£À£ÁzÀ ªÉÄÃ¯É PÀĪÀgÀ ¯ÉAPÀ£ÀÄ (®PÀë÷ä) vÀ£Àß ºÀ®ªÁgÀÄ ¸ÀºÀZÀgÀgÉÆA¢UÉ DvÁäºÀÄw ªÀiÁrPÉÆAqÀ£ÉAzÀÄ C°è£À ±Á¸À£ÀªÉà ºÉüÀÄvÀÛzÉ12. EªÀÅUÀ¼À ºÉÆgÀvÁVAiÀÄÆ ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ ²®àUÀ¼À°è UÀªÀĤ¸À¯ÁVgÀĪÀ DZÀgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß £ÉÆÃrzÀgÉ, ¥ÁæAiÀıÀB CAzÀÄ UÀÄ¥ÀÛªÁV EAvÀºÀ ¥ÀzÀÞwUÀ¼ÀÄ £ÀqÉzÀÄPÉÆAqÀÄ §A¢zÀݪÀÅ JAzÀÄ ºÉüÀ§ºÀÄzÀÄ. DzÀgÉ, ºÉÆAiÀÄì¼ÉñÀégÀ zÉêÁ®AiÀÄzÀ F ²®à ¤gÀÆ¥ÀuÉAiÀÄÄ ªÀĺÁ¨sÁgÀvÀ ªÀÄvÀÄÛ gÁªÀiÁAiÀÄtzÀ PÀxÁ¤gÀÆ¥ÀuÉUÀ¼À°è CªÀÅUÀ¼À ¨sÁUÀªÉA§AvÉ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ, CªÀÅUÀ¼ÉÆA¢UÉ EªÀPÉÌ AiÀiÁªÀÅzÉà ¸ÀA§AzsÀ«®è. «±ÉõÀªÁV vÁAwæPÀgÀÄ zÉëAiÀÄ£ÀÄß N¯ÉʹPÉƼÀî®Ä £ÀgÀ§°AiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀÄwÛzÀÝgÉAzÀÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁzÀ £ÀA©PÉAiÀiÁVzÉ.

ºÉÆAiÀÄì¼ÀgÀ PÁ®zÀ CgÀ¹PÉÃgÉ vÁ®ÆèQ£À eÁªÀUÀ°è£À ºÀwÛgÀ EgÀĪÀ CgÀPÉgÉ UÁæªÀÄzÀ PÉñÀªÀ zÉêÁ®AiÀÄzÀ ºÉÆgÀ©üwÛAiÀÄ ªÉÄÃ¯É EgÀĪÀ £ÀgÀ§°AiÀÄ£Éßà ¸ÀÆa¸ÀĪÀ ²®àzÀ avÀætªÉÇAzÀÄ ºÉÆAiÀÄì¼ÉñÀégÀ zÉêÁ®AiÀÄQÌAvÀ vÀĸÀÄ ©ü£ÀߪÁV gÀZÀ£ÉAiÀiÁVzÉ. F zÉêÁ®AiÀĪÀÅ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ Qæ.±À.13£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ªÀÄzsÀåzÀ°è gÀZÀ£ÉAiÀiÁVzÉ13. ²®àzÀ°è UÉÆÃqÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É zÉëAiÀÄÄ vÀ£Àß JgÀqÀÆ PÁ®ÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀªÀÄ£ÁV ªÀÄqÀaPÉÆAqÀÄ AiÉÆä¨sÁUÀªÀ£ÀÄß ¸ÁPÀµÀÄÖ PÁt¸ÀĪÀ ºÁUÉ PÁ®ÄUÀ¼À£ÀÄß CUÀ°¹PÉÆAqÀÄ PÀĽwzÁݼÉ. F ²®àªÀÅ £ÉÆÃqÀ®Ä ®eÁÓUËjAiÀÄ ºÁUÉ PÁtÄvÀÛzÉ.

®eÁÓUËjAiÀÄ PÀ®à£ÉAiÀÄÄ ZÁ®ÄPÀå ¥ÀǪÀðPÁ®zÀ°èAiÉÄà E¢ÝvÀÄÛ14. C®èzÉà ZÁ®ÄPÀågÀ PÁ®zÀ°è ®eÁÓUËjAiÀÄÄ MAzÀÄ ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀÄvÀÄÛ zsÁ«ÄðPÀ DZÀgÀuÉAiÀÄ ¨sÁUÀªÁV ¨É¼ÀªÀtÂUÉ ºÉÆA¢zÀÄÝ, ºÀ®ªÁgÀÄ  ®eÁÓUËjAiÀÄ ²®àUÀ¼ÀÄ ªÀĺÁPÀÆl, £ÁUÀ£ÁxÀ PÉƼÀî, ¹zÀÞ£ÀPÉƼÀî ªÀÄvÀÄÛ ºÀÄ°UɪÀÄä£ÀPÉƼÀî - »ÃUÉ ²®àUÀ¼À£ÀÄß £ÉÆÃqÀ§ºÀÄzÀÄ. D£ÀAvÀgÀzÀ°èAiÀÄÆ PÀÆqÁ F ¸ÀA¥ÀæzÁAiÀĪÀÅ ¤gÀAvÀgÀªÁV ¥ÀæZÀÄgÀUÉÆArzÉ. ºÉÆAiÀÄì¼À PÁ®zÀ PÀxÁ£ÀPÀ ²®àUÀ¼À°è £ÉÊdvÉUÉ PÉÊUÀ£ÀßrAiÉÄA§vÉ, zÉëUÉ §°PÉÆqÀĪÀ ²®àUÀ¼À gÀZÀ£ÉAiÀÄ£ÀÄß PÁt§ºÀÄzÀÄ.

ºÉÆAiÀÄì¼ÉñÀégÀ zÉêÁ®AiÀÄzÀ PÀxÁ£ÀPÀ ²®àUÀ¼À ¨sÁUÀªÁVgÀĪÀ zÉëUÉ §° ¤ÃqÀÄwÛgÀĪÀ ²®àªÀÅ §ºÀÄvÉÃPÀªÁV £ÀAvÀgÀzÀ PÁ®WÀlÖUÀ¼À°è PÀAqÀħgÀĪÀ zÉëAiÀÄ ªÉÊ«zsÀåªÀÄAiÀĪÁzÀ ²®àUÀ½UÉ ªÀÄÄ£ÀÄßrAiÀÄAwzÉ. «±ÉõÀªÁV zÉÆqÀÝUÀzÀݪÀ½îAiÀÄ ªÀĺÁ®Qëà zÉêÁ®AiÀÄzÀ GzÁºÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß E°è £ÉÆÃqÀ§ºÀÄzÀÄ15. zÉÆqÀØUÀzÀݪÀ½îAiÀÄ zÉêÁ®AiÀĪÀÅ ±Á¸À£ÉÆÃPÀÛªÁV ªÀÄÆ®vÀB ªÀĺÁ®Që÷äUÉ ¤ªÀiÁðtªÁVzÀÝgÀÆ ªÁ¸ÀÛªÀªÁV E°è ªÀÄÄRåªÁzÀ DZÀgÀuÉ £ÀqÉAiÀÄÄwÛgÀĪÀÅzÀÄ ªÀĺÁPÁ½AiÀÄzÉà DVzÉ. ªÀĺÁPÁ½AiÀÄ UÀ¨sÀðUÀȺÀzÀ ºÉÆgÀ¨sÁUÀzÀ°è ¨sÀÆvÀUÀ¼À ²®àUÀ¼ÀÄ ¸ÀàµÀÖªÁV §°UÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ ²®àUÀ¼ÉA§ÄzÀ£ÀÄß E°è UÀªÀĤ¸À§ºÀÄzÀÄ. CzÉà jÃw EzÀPÀÆÌ »AzÉ ºÉÆÃV £ÉÆÃrzÁUÀ ¨ÁzÁ«ÄAiÀÄ ZÁ®ÄPÀågÀ ªÀĺÁPÀÆlzÀ ¥ÁvÉÆæýAiÀÄ ¥Á±ÀéðUÀ¼À°èAiÀÄ ¨sÀÆvÀ²®àUÀ¼À£ÀÄß PÀÆqÁ ¸Àäj¸À§ºÀÄzÀÄ. C°èAiÀÄÆ PÀÆqÁ ¨sÀÆvÀ²®àUÀ¼À£ÀÄß gÀa¸À¯ÁVzÀÄÝ vÁAwæPÀ DZÀgÀuÉAiÀÄ ¨sÁUÀªÁV ªÀÄvÀÄÛ ¥ÀæwÃPÀªÁV CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß gÀa¸À¯ÁVzÉ. EªÀÅUÀ¼ÀÄ ZÁ®ÄPÉÆåÃvÀÛgÀ PÁ®zÀ ²®àUÀ¼ÁzÀgÀÆ C°è ¤gÀAvÀgÀªÁV vÁAwæPÀ DZÀgÀuÉUÉ ¥ÀÇgÀPÀªÁzÀ J®è jÃwAiÀÄ ²®àUÀ¼À£ÀÄß ®eÁÓUËjAiÀÄ ²®àzÀ gÀÆ¥ÀzÀ°è £ÉÆÃqÀ§ºÀÄzÀÄ. DzÀÄzÀjAzÀ ºÉÆAiÀÄì¼É±ÀégÀ zÉêÁ®AiÀÄzÀ ¥ÀæPÀÈvÀ zÉë²®àªÀÅ §°AiÀÄ£ÀÄß ¹éÃPÀj¸À®Ä ¸À£ÀßzÀÞ¼ÁV PÀĽvÀAvÉ PÁtĪÀAvÉ ²®àPÀ¯ÁªÉÊzÀ£ÀÄ PÉwÛzÀ «zsÀªÀÅ ¥ÁæAiÀıÀB £ÀAvÀgÀzÀ zÉëAiÀÄ ²®àUÀ¼À UÁqsÀªÁzÀ ¸ÀA¥ÀæzÁAiÀÄPÉÌ £ÁA¢AiÀiÁUÀÄvÀÛzÉ.

MmÁÖgÉAiÀiÁV ºÉÆAiÀÄì¼À PÁ®zÀ §°²®àUÀ¼ÀÄ CA¢£À ¸ÁªÀiÁfPÀ ªÀÄvÀÄÛ zsÁ«ÄðPÀªÁzÀ DZÀgÀuÉUÀ¼À£ÀÄß ©A©¸ÀÄvÀÛªÉ. F ²®àUÀ¼À CzsÀåAiÀÄ£À¢AzÀ ªÀÄÄRåªÁV zÀQëuÁªÀÄÆwð ªÀÄvÀÄÛ ªÉÆû¤ JAzÀÄ ¨sÁ«¸À¯ÁUÀÄwÛzÀÝ ²®àUÀ¼À£ÀÄß ªÀiÁAwæPÀ ªÀÄvÀÄÛ AiÉÆÃV¤ JAzÀÄ UÀÄgÀÄw¸À§ºÀÄzÁVzÉ. ºÉÆAiÀÄì¼ÉÆÃvÀÛgÀ PÁ®zÀ°è zÉëAiÀÄ ¥ÀævÉåÃPÀªÁzÀ zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ C¢üPÀªÁV gÀZÀ£ÉUÉƼÀî®Ä ¥ÁægÀA¨sÀUÉÆAqÀªÀÅ ªÀÄvÀÄÛ §° DZÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ ºÉƸÀ CxÀð ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄÄRUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀqÉzÀÄPÉÆAqÀÄ ¨É¼ÀªÀtÂUÉ ºÉÆA¢zÀªÀÅ.

DzsÁgÀ¸ÀÆa ªÀÄvÀÄÛ n¥ÀàtÂUÀ¼ÀÄ

1.    IÄUÉéÃzÀzÀ ªÀÄAvÀæªÁVgÀĪÀ EzÀÄ ¸ÀàµÀÖªÁV AiÀÄdÕ¥ÀÄgÀĵÀ ªÀÄvÀÄÛ CªÀ£À §°AiÀÄ£ÀÄß PÀÄjvÀÄ ªÀiÁvÀ£ÁqÀÄvÀÛzÉ.

2.    zÉë ªÀĺÁvÀä÷å-CzsÁåAiÀÄ.

3.    CvÀåAvÀ ¥ÁæaãÀ ²®àUÀ¼ÀÄ Qæ.±À.DgÀA¨sÀ¢AzÀ¯Éà PÀAqÀħgÀÄvÀÛªÉ. PÀ£ÁðlPÀzÀ ªÀÄnÖUÉ ¸À£ÀßwAiÀÄ°è zÉÆgÉvÀ mÉgÁæPÉÆmÁÖzÀ°è  gÀa¹gÀĪÀ aPÀt C¼ÀvÉAiÀÄ ªÀÄ»µÀªÀÄ¢ð¤AiÀÄ DPÀÈwAiÀÄÄ ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄzÁVzÉ. avÀæUÀ½UÉ £ÉÆÃr. qÁ. Dgï.JZï. PÀÄ®PÀtÂð. 2010. ¦æ CAqï