Monday, April 22, 2013

ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಲಗಣನೆ


zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ ±Á¸À£ÀUÀ¼À°è PÁ®UÀt£É 
 qÁ. ¦.«. PÀȵÀÚªÀÄÆwð

                                                                   








           ¸ÀÆAiÀÄð£À GzÀAiÀiÁ¸ÀÛUÀ¼À DªÀvÀð£À, ZÀAzÀæ ©A§zÀ ªÉÊgÀÆ¥ÀåUÀ¼À CªÀvÀð£À, ºÁUÉà IÄvÀÄUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ DPÁ±ÀzÀ°è£À £ÀPÀëvÀæUÀ¼À DªÀvÀð£À; EªÀÅUÀ¼ÀÄ PÀæªÀĪÁV ¢£À, wAUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ªÀµÀðUÀ¼ÉA§ PÁ¯ÁªÀ¢üAiÀÄ UÀt£ÉUÉ £ÁA¢AiÀiÁ¬ÄvÀÄ. »ÃUÉ gÀÆ¥ÀÄUÉÆArzÀÝ PÁ®UÀt£É §ºÀÄ ¥ÁæaãÀ PÁ®¢AzÀ¯Éà «±ÀézÁzÀåAvÀ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è «©ü£Àß jÃw ªÀÄvÀÄÛ ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼À°è §¼ÀPÉUÉ §A¢gÀĪÀÅzÀÄ ¸ÀjAiÀĵÉÖ.
       ¨sÁgÀvÀzÀ°è ¸ÀĪÀiÁgÀÄ Qæ¸ÀÛ±ÀPÀzÀ DgÀA¨sÀzÀ PÁ®PÁÌUÀ¯Éà gÁd£À DqÀ½vÀ ªÀµÀðªÀ£ÀÄß UÀt¸ÀĪÀ ¥ÀzÀÝw §¼ÀPÉAiÀÄ°èzÀÝ §UÉÎ ±Á¸ÀUÀ¼ÀÄ DzsÁgÀªÁVªÉ. zÀĪÁzÀ¸À ªÀ¸Á©ü¹vÉãÀ ªÉÄà EAiÀÄA C£À¥À¬ÄvÉ [£À£Àß (¥ÀmÁÖ©üµÉÃPÀªÁzÀ) 12 ªÀµÀðUÀ¼ÀÄ DVgÀĪÁUÀ F DeÉÕAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆgÀr¹gÀÄvÉÛãÉ] JA§ ªÀiÁvÀÄ C±ÉÆÃPÀ£À ±Á¸À£ÀUÀ¼À¯Éèà GPÀÛªÁVzÉ. ºÁUÉÃ, gÁdgÀÄ vÀªÀÄä DqÀ½vÀ ªÀµÀðªÀ£ÀÄß G¯ÉèÃT¸ÀĪÀ ¥ÀæªÀÈwÛ zÀRͤߣÀ ±ÁvÀªÁºÀ£À, §AUÁ¼ÀzÀ ¥Á®gÀÄ, ZÀAzÀægÀÄ; C¸Áì«Ä£À §æºÀä¥Á® zÉÆgÉUÀ¼ÀÄ; zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ ¥À®èªÀ, ZÉÆüÀ, ¥ÁAqÀå, ºÁUÉà Qæ.±À. 6£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀQÌAvÀ »A¢£À PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥Àæ¹zÀÞ CgÀ¸ÀÄ ªÀÄ£ÉvÀ£ÀUÀ¼ÀªÀgÁzÀ ¥ÁæaãÀ UÀAUÀ, PÀzÀA§ ºÁUÀÆ ¨ÁzÁ«ÄAiÀÄ ZÀ®ÄPÀågÀ D½éPÉAiÀÄ PÁ®zÀ ±Á¸À£ÀUÀ¼À®Æè PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ.
         ±ÁvÀªÁºÀ£ÀgÀ ªÀiÁAqÀ°PÀgÁVzÀÝ ZÀÄlÄUÀ¼À §£ÀªÁ¹AiÀÄ £ÁUÁ ±Á¸À£ÀzÀ°è ¸ÀAªÀvÀìgÀ 10-2 ºÉêÀÄAvÁ£À ¥ÀSÉÆà 2 ¢ªÀ¸À 1 JA§ G¯ÉèÃR«zÉ. E°è MAzÀÄ ªÀµÀðPÉÌ ªÀÄÆgÀÄ IÄvÀÄUÀ¼ÀÄ; CAzÀgÉ: VæõÀä, ªÀµÀð ªÀÄvÀÄÛ ºÉêÀÄAvÀ (¨ÉùUÉ, ªÀļÉUÁ® ªÀÄvÀÄÛ ZÀ½UÁ®), MAzÀÄ IÄvÀÄ«UÉ JAlÄ ¥ÀPÀëUÀ¼ÀÄ, MAzÀÄ ¥ÀPÀëPÉÌ ºÀ¢£ÉÊzÀÄ ¢£ÀUÀ¼ÀÄ JA§ UÀt£É §¼ÀPÉAiÀÄ°èzÀÄÝzÀÄ UÉÆÃZÀj¸ÀÄvÀÛzÉ. ±ÁvÀªÁºÀ£ÀgÀ C£ÀAvÀgÀ zÀQëët ¨sÁgÀvÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ ¥À®èªÀ, UÀAUÀ, PÀzÀA§, ZÉÆüÀ, ZÉÃgÀ ¥ÁAqÀågÉà ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀgÀ D½éPÉUÉ M¼À¥ÀnÖ¢ÝvÀÄ. CªÀgÀ ¥ÁæaãÀ ±Á¸À£ÀUÀ¼À°è gÁd£À DqÀ½vÀ ªÀµÀð UÀt£ÉAiÉÄà «±ÉõÀªÁV §¼ÀPÉAiÀiÁVgÀĪÀÅzÀÄ PÀAqÀÄ §gÀÄvÀÛzÉ. IÄvÀÄ, ¥ÀPÀë ªÀÄvÀÄÛ ¢£ÀUÀ¼À UÀt£ÉAiÀÄ eÉÆvÉUÉ ºÀ®ªÀÅ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è £ÀPÀëvÀæ, ªÀÄƺÀÆvÀðUÀ¼À G¯ÉèÃRUÀ¼ÀÆ EgÀĪÀÅzÀÄAlÄ.
        PÀzÀA§ ªÀÄÈUÉñÀªÀªÀÄð£À JgÀqÀ£ÉAiÀÄ ªÀµÀðzÀ vÁªÀÄæ ±Á¸À£ÀzÀ°è ²æà «dAiÀÄ ²ªÀªÀÄÈUÉñÀªÀªÀÄäðtB «dAiÀĪÉÊd¬ÄPÀB ¸ÀAªÀvÀìgÀB ¢éwÃAiÀÄB ºÉêÀÄAvÀ ¥ÀPÀëB ZÀvÀÄvÀÜð wyzÀÝð±À«Äà (JgÀqÀ£ÉAiÀÄ ªÀµÀðzÀ ºÉêÀÄAvÀ IÄvÀÄ«£À 4£ÉAiÀÄ ¥ÀPÀë 10£ÉAiÀÄ wy)  JAzÀÄ GPÀÛªÁVzÉ.
        UÀAUÀgÀ¸ÀgÀ PÁ®zÀ »AzÀÆ¥ÀÄgÀ vÁ®ÆQ£À ±Á¸À£ÀPÉÆÃmÉ UÁæªÀÄzÀ vÁªÀÄæ ±Á¸À£ÀzÀ°è ¥ÀæxÀªÉÄà ¸ÀAªÀvÀìgÉà ¥sÁ®ÄΣÀ ªÀiÁ¸É ±ÀÄPÀè¥ÀPÉëà wxËzÀ±ÀªÀiÁåA JAzÀÄ GPÀÛªÁVzÉ. UÀAUÀ zÀÄ«ð¤ÃvÀ£À GvÀÛ£ÀÆgÀÄ vÁªÀÄæ ±Á¸À£ÀzÀ°è .............ªÀvÀðªÀiÁ£Éà «A±ÀvÀÛªÉÄà «dAiÀÄ ¸ÀAªÀvÀìgÉà PÁwðPÀ ªÀiÁ¸É ¥ËtðªÀiÁå¸ÀA wxË PÀÈwÛPÀ £ÀPÀëvÉæà C©üfvï ªÀÄƺÀÆvÉð JAzÀÄ ªÀÄƺÀÆvÀðzÀ G¯ÉèÃR PÀÆqÀ §A¢zÉ. ºÁUÉà ¥À®èªÀgÀ vÁªÀÄ æ±Á¸À£ÀzÀ°è zsÀªÀÄäðªÀĺÁgÁdB ²æÃPÀAzÀªÀªÀÄäðtB ¥ÀæªÀzÀÞðªÀiÁ£À «dAiÀÄgÁdå ¢éwÃAiÀÄ ¸ÀAªÀvÀìgÉÃ...... (¥À®èªÀ ²æÃPÀAzÀªÀªÀÄð£À vÁªÀÄæ±Á¸À£ÀUÀ¼ÀÄ; EwºÁ¸À zÀ±Àð£À, ¸ÀA¥ÀÄl 25, ¥ÀÄl 26-28) JAzÀÄ G¯ÉèÃRªÁVzÉ.
       ªÀÄļÀ¨ÁUÀ®Ä vÁ®ÆPÀÄ ¨sÉÊgÀPÀÆgÀÄ ¸ÀܼÀzÀ°è£À ZÉÆüÀgÁd gÁeÉÃAzÀæ ZÉÆüÀ£À PÀ£ÀßqÀ ±Á¸À£ÀzÀ°è ¸Àé¹Û ªÀÄ¢gÉUÉÆtØ PÉÆ¥ÀàgÀUÉñÀj ªÀªÀÄäðAUÉ ªÀjµÀ«Ä¥ÀàðvÉÆÛªÀÄâvÀÛgÉƼÀâAiÀÄÝPÀÆgÀ ªÀiÁgɪÀÄä ....... (J.PÀ.10, gÉʸï DªÀÈwÛ, ªÀÄļÀ¨ÁUÀ®Ä 203) JA§ G¯ÉèÃR«zÉ.
        ¸Àé¹Û ²æà PÉÆà ªÀiÁgÀ¥À£ÀägÁ£À ¸ÀÄAzÀgÀ¥ÁArAiÀÄ zÉêÀgïPÀÄÌ AiÀiÁtÄØ 3ªÀzÀÄ...... (ªÉÃ. ªÉÃzÁZÀ®A., ¥ÁAqÀå£ÁnÖ¯ï ªÁuÁ¢gÁAiÀÄgïUÀ¼ï, 1987, ¥ÀÄ. 182) JA§ G¯ÉèÃR ¥ÁAqÀågÁdgÀ ±Á¸À£ÀªÉÇAzÀgÀ°è §A¢zÉ.
         »ÃUÉà ±Á¸À£ÀUÀ¼À°è gÁd£À DqÀ½vÀ ªÀµÀðUÀ¼Éà ¥ÀæzsÁ£ÀªÁV UÀt£ÉAiÀiÁUÀÄwÛzÀÄzÀÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄÄAzÉ DgÀ£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ C£ÀAvÀgÀzÀ°è  ±ÀPÀ ªÀµÀðzÀ G¯ÉèÃRUÀ¼ÀÄ ±Á¸À£ÀUÀ¼À°è PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ. ±ÀPÀªÀµÀðªÉA§ÄzÀÄ PÀĵÁtgÀ zÉÆgÉ PÁ¤µÀÌ£À DqÀ½vÀ ªÀµÀðªÉAzÀÆ ºÉüÀ¯ÁVzÉ. DzÀgÉ, ªÁ¸ÀÛªÀªÁV CzÀÄ zÀRͤߣÀ ¥Àæ¹zÀÞ CgÀ¸À£ÁzÀ ±ÁvÀªÁºÀ£À ªÀA±ÀzÀ UËvÀ«Ä¥ÀÄvÀæ ±ÁvÀPÀtÂðAiÀÄ DqÀ½vÀ ªÀµÀðªÉAzÀÄ »jAiÀÄ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀPÀgÁVzÀÝ ªÀiÁ£Àå JA. UÉÆëzÀ ¥ÉÊ CªÀgÀÄ ¥Àæw¥Á¢¹zÁÝgÉ. DgÀ£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ £ÀAvÀgÀzÀ zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ, CAzÀgÉ; PÀ£ÁðlPÀzÀ ¨ÁzÁ«Ä ZÀ®ÄPÀågÉà ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀgÀ ±Á¸À£ÀUÀ¼À°è F ±ÀPÀ ªÀµÀðUÀ¼À G¯ÉèÃRUÀ¼ÀÄ «±ÉõÀªÁV PÁt¹PÉÆArgÀĪÀÅzÀ£ÀÄß UÀªÀĤ¸À§ºÀÄzÁVzÉ. ±ÀPÀ ªÀµÉëÃðµÀÄ ZÀvÀıÀêvÉõÀÄ  ¥Àk Ñ µÀ¶ÖAiÀÄÄvÉõÀÄ (465=Qæ.±À.543) JA§ G¯ÉèÃR«gÀĪÀ ±Á¸À£À ¨ÁzÁ«ÄAiÀÄ°èzÀÄÝ ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄ ¥ÀÄ°PÉòAiÀÄzÁVzÉ. EzÀÄ PÀ£ÁðlPÀzÀ°è zÉÆgÉwgÀĪÀ ¥ÁæaãÀvÀªÀĪÁzÀ ±ÀPÀªÀµÀðzÀ G¯ÉèÃR«gÀĪÀ ±Á¸À£ÀªÁVzÉ. EzÀÄ Qæ.±À. 78 jAzÀ DgÀA¨sÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.
        ZÀ®ÄPÀå zÉÆgÉ ªÀÄAUÀ°Ã±À£À ±Á¸À£ÀªÉÇAzÀgÀ°è ²æêÀÄAUÀ°Ã±ÀégÀ gÀt«PÁæ£ÀÛB ¥ÀæªÀzÀÞðªÀiÁ£À gÁdå ¸ÀAªÀvÀìgÉà zÁézÀ±Éà ±ÀPÀ£ÀÈ¥À gÁeÁå©üµÉÃPÀ ¸ÀAªÀvÀìgÉõÉÖwPÁæ£ÉÛõÀÄ ¥ÀAZÀ¸ÀÄvÉõÀÄ JAzÀÄ vÀ£Àß DqÀ½vÀzÀ 12£ÉAiÀÄ ªÀµÀð ºÁUÀÆ ±ÀPÀ£ÀÈ¥Àw gÁeÁå©üµÉÃPÀzÀ 500£ÉAiÀÄ ªÀµÀðªÀ£ÀÄß G¯ÉèÃT¸À¯ÁVzÉ. EzÉà ªÀA±ÀzÀ «£ÀAiÀiÁ¢vÀå, QÃwðªÀªÀÄðgÀ ±Á¸À£ÀUÀ¼À®Æè ±ÀPÀªÀµÀðªÀ£ÀÄß §¼À¹gÀĪÀÅzÀÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ, ±Á°ªÁºÀ£À ±ÀPÀ 1110gÀ G¯ÉèÃR ¥ÀAqÀgÁ¥ÀÄgÀzÀ ªÀÄgÁp ±Á¸À£ÀzÀ°è §A¢zÀÄÝ, EzÉà ¥ÁæAiÀıÀB ±Á°ªÁºÀ£À ±ÀPÉ JA§ÄzÀgÀ ¥ÁæaãÀvÀªÀÄ G¯ÉèÃR«zÀÝAvÉ vÉÆÃgÀÄvÀÛzÉ. ¸ÉÃGtgÀ ±Á¸À£ÀUÀ¼À®Æè C£ÀAvÀgÀzÀ C£ÉÃPÀ zÁR¯ÉUÀ¼À°èAiÀÄÆ «±ÉõÀªÁV «dAiÀÄ£ÀUÀgÀzÀ CgÀ¸ÀgÀ ±Á¸À£ÀUÀ¼À°è ±Á°ªÁºÀ£À±ÀPÉAiÀÄ ¥ÀæAiÉÆÃUÀ ºÉZÁÑV PÀAqÀÄ §gÀÄvÀÛzÉ.
        ±ÀPÀªÀµÀðªÀ£ÀÄß PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥Àæ¹zÀÞ CgÀ¸ÀĪÀÄ£ÉvÀ£ÀUÀ¼ÁzÀ gÁµÀÖçPÀÆl, PÀ¯ÁåtzÀ ZÁ¼ÀÄPÀå, ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÀ ªÀiÁAqÀ°PÀgÁVzÀÝ PÀ¼ÀZÀÆgÀå, ¸ÉÃGt ºÁUÀÆ ºÉÆAiÀÄì¼ÀgÀÄ ªÁå¥ÀPÀªÁV §¼À¹gÀĪÀÅzÀÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ. EA¢UÀÆ ¨sÁgÀvÀzÁzÀåAvÀ vÀªÀÄä ¥ÁgÀA¥ÀjPÀ ¥ÀAZÁAUÀUÀ¼À°è «±ÉõÀªÁV §¼ÀPÉUÉƼÀÄîwÛgÀĪÀ ±ÀPÉAiÉÄAzÀgÉ, ±Á°ªÁºÀ£À ±ÀPÉAiÉÄà DVzÉ. C®èzÉ EzÀÄ EAzÀÄ ¨sÁgÀvÀ ¸ÀPÁðgÀzÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÀAZÁAUÀzÀ®Æè vÀ£Àß ¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß G½¹PÉÆrzÉ.
        zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ ±Á¸À£ÀUÀ¼À°è F ±Á°ªÁºÀ£À±ÀPÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁvÀæªÀ®èzÉ PÀ°AiÀÄÄUÀ ¸ÀAªÀvÀìgÀ, PÉÆ®èA ¸ÀAªÀvÀìgÀ, ZÁ¼ÀÄPÀå «PÀæªÀÄ ªÀµÀð, ¥ÀÄzÀĪÉÊ¥ÀÄà ¸ÀAªÀvÀìgÀ, »fæ, ¥sÀ¹è, ±ÀƺÀÆgï, ªÀi˯Á¢ ¸ÀAªÀvÀìgÀUÀ¼ÀÆ ±Á¸À£ÀUÀ¼À°è PÀAqÀħgÀÄvÀÛªÉ. F ¸ÀAªÀvÀìgÀUÀ¼À°è PÉ®ªÀÅ ZÁAzÀæ¸ËgÀªÀiÁ£À, ¸ËgÀªÀiÁ£À ºÁUÀÆ ZÁAzÀæªÀiÁ£À ¥ÀzÀÞwUÀ¼À°è UÀt£É ªÀiÁqÀÄwÛgÀĪÀÅzÀÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ. F ¥ÀzÀÞwUÀ¼À eÉÆvÉ eÉÆvÉUÉÃ, ¨ÁæºÀì÷àvÀå ªÀiÁ£ÀzÀ CgÀªÀvÀÄÛ ªÀµÀð ZÀPÀæzÀ ¸ÀAªÀvÀìgÀzÀ UÀt£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¤AiÀÄvÀªÁV §¼À¹gÀĪÀÅzÀÄ PÀÆqÀ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ.
        wAUÀ¼À UÀt£ÉUÉ ZÀAzÀæ£À ZÀ®£ÉAiÀÄ£ÀÆß, ªÀµÀðzÀ UÀt£ÉUÉ ¸ÀÆAiÀÄð£À ZÀ®£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸À«ÄÃPÀtUÉƽ¹ ¨ÉùUÉ, ªÀļÉ, ZÀ½UÁ®UÀ¼ÀÄ JA§ IÄvÀĪÀiÁ£ÀUÀ½UÉ ºÉÆAzÁtÂPÉ AiÀiÁUÀĪÀAvÉ gÀƦ¹PÉÆAqÀ ¥ÀAZÁAUÀªÉà ZÁAzÀæ¸ËgÀªÀiÁ£À ¥ÀAZÁAUÀ. F ¥ÀAZÁAUÀzÀ UÀt£ÉAiÀÄ®Æè wAUÀ¼ÀÄUÀ¼À£ÀÄß CªÀiÁªÁ¸ÉåAiÀÄ £ÀAvÀgÀ¢AzÀ UÀt¸ÀĸÀĪÀÅzÀÄ; ¥ËtðªÉÄAiÀÄ £ÀAvÀgÀ¢AzÀ UÀt¸ÀĪÀÅzÀÄ, JA§ JgÀqÀÄ «zsÀUÀ½ªÉ. zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ PÀ£ÁðlPÀ, DAzsÀæ, ªÀĺÁgÁµÀÖç C®èzÉ GvÀÛgÀ ¨sÁgÀvÀzÀ UÀÄdgÁvï, Mj¸ÁìUÀ¼À®Æè wAUÀ¼À UÀt£É CªÀiÁAvÀ CAzÀgÉ; CªÀiÁªÁ¸ÉåAiÀÄ £ÀAvÀgÀ¢AzÀ UÀt¸ÀĪÀÅzÀÄ gÀÆrüAiÀÄ°èzÉ. ¨sÁgÀvÀzÀ G½zÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÉAzÀgÉ; ªÀÄzsÀå ¥ÀæzÉñÀ, gÁeÁ¸ÁÜ£À, GvÀÛgÀ ¥ÀæzÉñÀ, ©ºÁgÀ, dªÀÄÄä PÁ²äÃgÀ, ºÁUÀÆ »ªÀiÁZÀ® ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è ¥ÀÆtðªÀiÁAvÀªÁV §¼ÀPÉAiÀÄ°èzÉ.
        ¸ËgÀªÀiÁ£À ¥ÀzÀÞwAiÀÄ PÁ®UÀt£É zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ°è «±ÉõÀªÁV vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ, PÉÃgÀ¼À ºÁUÀÆ PÀ£ÁðlPÀzÀ vÀļÀÄ£ÁqÀÄ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è §¼ÀPÉAiÀÄ°ègÀĪÀÅzÀÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ. ºÁUÉà GvÀÛgÀ ¨sÁgÀvÀzÀ ¥À²ÑªÀÄ §AUÁ¼À ºÁUÀÆ C¸ÁìAUÀ¼À®Æè §¼ÀPÉ EzÉ. F ¸ËgÀªÀiÁ£ÀzÀ®Æè wAUÀ¼À UÀt£ÉAiÀÄ£ÀÄß CªÀiÁAvÀ¢AzÀ E®èªÉà ¥ÀÆtðªÀiÁAvÀ¢AzÀ UÀt¸ÀĪÀÅzÀÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ. zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ, PÉÃgÀ¼À ºÁUÀÆ  GvÀÛgÀ ¨sÁgÀvÀzÀ ¥À²ÑªÀÄ §AUÁ¼À ºÁUÀÆ C¸ÁìAUÀ¼À°è wAUÀ¼À UÀt£É CªÀiÁAvÀ¢AzÀ ªÀiÁrzÀgÉ, eÁgÁÍAqï, ºÀjAiÀiÁt, ¥ÀAeÁ¨ï, wæ¥ÀÄgÀ, £ÉÃ¥Á¼À, ¨sÀÆvÁ£ïUÀ¼À°è wAUÀ¼À UÀt£É, ¸ËgÀªÀiÁ£ÀªÁVgÀ°Ã, ZÁAzÀæ¸ËgÀªÀiÁ£ÀªÁVgÀ°; CªÀiÁAvÀªÁVAiÉÄà UÀt¸ÀĸÀĪÀÅzÀÄ «±ÉõÀ.
        zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ°è ZÁAzÀæ¸ËgÀªÀiÁ£À ¥ÀzÀÞwAiÀÄ°è wAUÀ¼ÀÄUÀ¼À ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß gÁ²ZÀPÀæzÀ £ÀPÀëvÀæUÀ¼À »£É߯ÉAiÀÄ°è ºÉ¸Àj¸À¯ÁVzÉ. CAzÀgÉ: ZÉÊvÀæ, ªÉʱÁR, .... EvÁå¢ wAUÀ¼ÀÄUÀ¼À ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼À£ÁßV UÀÄgÀw¹zÀgÉ; GvÀÛgÀ PÉÃgÀ¼À ¥ÀæzÉñÀzÀ°è zÁézÀ² gÁ²UÀ¼À ºÉ¸ÀgÀÄUÀ½AzÀ CAzÀgÉ: ªÉÄõÀ, ªÀȵÀ¨sÀ, «ÄxÀÄ£À, PÀPÀðl, ¹AºÀ, PÀ£Áå, ... EvÁå¢ ºÉ¸ÀgÀÄUÀ½AzÀ wAUÀ¼ÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÀgÉ¢gÀĪÀÅzÀÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ. ¸ËgÀªÀiÁ£À ¥ÀzÀÞwAiÀÄ£ÀÄß C£ÀĸÀj¸ÀĪÀ vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ ¥ÀæzÉñÀzÀ°è wAUÀ¼ÀÄUÀ¼À ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼ÀÄ; ZÁAzÀæ¸ËgÀ ¥ÀzÀÞwAiÀÄAvÉ £ÀPÀëvÀæUÀ¼À£Éßà ¥ÀæzsÁ£ÀªÁV C£ÀĸÀj¹zÀgÀÆ, wAUÀ¼À ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼ÀÄ vÀĸÀÄ ©ü£ÀߪÁV PÀAqÀħgÀÄvÀÛªÉ.  CªÀÅUÀ¼À ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¸ÀA§AzsÀ ºÉÆðPÉUÀ¼À PÉÆõÀ×PÀPÀªÀ£ÀÄß ªÀÄÄAzÉ ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ.
        ªÀµÀðzÀ DgÀA¨sÀzÀ vÉâ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ ¥ÀAZÁAUÀUÀ¼À°è C£ÀĸÀj¸ÀĪÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è ©ü£ÀߪÁVgÀĪÀÅzÀÄAlÄ.
      ZÁAzÀæ¸ËgÀ ¥ÀAZÁAUÀzÀ°è ªÀµÀðzÀ DgÀA¨sÀ ZÉÊvÀæ¢AzÀ (ZÉÊvÁæ¢) DgÀA¨sÀªÁzÀgÉ, PÉÃgÀ¼ÀzÀ ¸ËgÀ ¥ÀAZÁAUÀ PÉÆ®èA ¸ÀAªÀvÀìgÀªÀ£ÀÄß ¥ÀæzsÁ£ÀªÁV gÁ² ZÀPÀæzÀ ¹AºÀ ¸ÀAPÁæAw¬ÄAzÀ UÀt¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
        MmÁÖgÉ ªÀµÀðzÀ DgÀA¨sÀzÀ ¢£ÀUÀ¼ÀÄ «©ü£Àß ¥ÀzÀÞwAiÀÄ ¥ÀAZÁAUÀUÀ¼À°è ºÁUÀÆ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è «©ü£ÀߪÁVgÀĪÀÅzÀ£ÀÄß UÀªÀĤ¸À§ºÀÄzÁVzÉ.
¸ËgÀ wAUÀ¼ÀÄUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ gÁ²UÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ¸ÀA§AzsÀ


gÁ²
¸ÀASÉå


gÁ²AiÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ
§ºÀÄvÉÃPÀ
¸ËgÀªÀiÁ£À
¥ÀAZÁAUÀ¼À°è£À
wAUÀ¼À ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼ÀÄ
     /¥ÀgÁåAiÀÄUÀ¼ÀÄ

vÀ«Ä¼ÀÄ ¸ËgÀªÀiÁ£À
¥ÀAZÁAUÀzÀ°è£À
wAUÀ¼À ºÉ¸ÀgÀÄ
ªÀįÉAiÀiÁ¼À
(PÉÃgÀ¼À)
¸ËgÀ ¥ÀAZÁAUÀzÀ
wAUÀ¼À ºÉ¸ÀgÀÄ
1
ªÉÄõÀ
ªÉʱÁPÀ * /ªÀiÁzsÀªÀ
             (gÁzsÀ)
avÀÛgÉÊ *
ªÉÄÃóµÀ
2
ªÀȵÀ¨sÀ
eÉåõÀ×        / ±ÀÄPÀæ
ªÉÊPÁ¹
ªÀȵÀ¨sÀ
3
«ÄxÀÄ£À
DµÁqÀ      / ±ÀÄa
DtÂ
«ÄxÀÄ£À
4
PÀPÀðl
±ÁæªÀt       / £À¨sÀ
Dr
PÀPÀðl
5
¹AºÀ
¨sÁzÀæ¥ÀzÀ   / £À¨sÀ¸Àå
DªÀtÂ
¹AºÀ *
6
PÀ£Áå
D²éÃd       / EµÀ
¥ÀÄgÀmÁÖ¹
PÀ£Áå
7
vÀįÁ
PÁwðPÀ    / HdÓð
C¥Ààð¹
vÀįÁ
8
ªÀȲÑPÀ
ªÀiÁUÀð²gÀ  / ¸ÀºÀ¸ÀÄì
PÁwðUÉÊ
ªÀȲÑPÀ
9
zsÀ£Àĸï
¥ËµÀ       / ¸ÀºÀºÀå
ªÀiÁUÀð½
zsÀ£Àĸï
10
ªÀÄPÀgÀ
ªÀiÁWÀ      / vÀ¥À¸ÀÄì
vÉÊ
ªÀÄPÀgÀ
11
PÀÄA¨sÀ
¥Á®ÄÎt    / vÀ¥À¸Àå
ªÀiÁ¹
PÀÄA¨sÀ
12
«ÄãÀ
ZÉÊvÀæ        / ªÀÄzsÀÄ
¥ÀAUÀÄtÂ
«ÄãÀ
                                       
  ¸ÀÆZÀ£É: * F aºÉß, ªÀµÀðzÀ DgÀA¨sÀzÀ wAUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ.
        zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ PÀ£ÁðlPÀ, DAzsÀæ ªÀÄvÀÄÛ ªÀĺÁgÁµÀÖç ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è ZÁAzÀæ¸ËgÀªÀiÁ£ÀzÀ ¥ÀAZÁAUÀªÉà §¼ÀPÉAiÀÄ°èzÀÄÝ ; ZÁAzÀæªÀiÁ£À GUÁ¢AiÀÄAzÀÄ ªÀµÀðzÀ ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄ ¢£À DgÀA¨sÀªÁUÀÄgÀÄvÀÛzÉ.
        vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ, PÉÃgÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ vÀļÀÄ£ÁqÀÄ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è ¸ËgÀªÀiÁ£À ¥ÀAZÁAUÀªÀ£ÀÄß §¼À¸ÀÄwÛzÀÄÝ §ºÀĪÀÄnÖUÉ ZÉÊvÁæ¢ PÀæªÀĪÀ£Éßà §¼À¹zÀgÀÆ ªÀįÉAiÀiÁ¼À ¥ÀæzÉÃzÀ°è ªÀiÁvÀæ ¹AºÀ ªÀiÁ¸À (¨sÁzÀæ¥ÀzÀ=DUÀ¸ïÖ-¸É¥ÀÖA§gï) ¢AzÀ £ÀÆvÀ£À ªÀµÀð (NtA) DgÀA¨sÀUÉƼÀÄîvÀÛzÉ. E°è wAUÀ¼ÀÄUÀ½UÉ gÁ²AiÀÄ ºÉ¸ÀgÀ£Éßà ¤ÃrgÀĪÀÅzÀ£ÀÄß UÀªÀĤ¸À §ºÀÄzÁVzÉ.
        MAzÀÄ ZÁAzÀæ wAUÀ¼À ¸ÀgÁ¸Àj ªÁå¦Û 29.5306 ¢£ÀUÀ¼ÀÄ. ¸ËgÀ wAUÀ¼À ¸ÀgÁ¸Àj ªÁå¦Û 30.4369 ¢£ÀUÀ¼ÀÄ, CAzÀgÉ: MAzÀÄ ªÁ¸ÀÛªÀ ¸ËgÀªÀiÁ£À ªÀµÀðPÀÆÌ ZÁAzÀæªÀiÁ£ÀzÀ ªÀµÀðPÀÆÌ  ¸ÀÆÜ®ªÁV ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 11 ¢£ÀUÀ¼À ªÀåvÁå¸À«gÀÄvÀÛzÉ. ºÁUÁV ZÁAzÀæªÀiÁ£ÀzÀ  ªÀµÀðªÀ£ÀÄß IÄvÀĪÀiÁ£ÀUÀ½UÉ C£ÀĸÁgÀªÁVgÀĪÀ ¸ËgÀªÀiÁ£ÀzÀ ªÀµÀðzÉÆA¢UÉ ¸ÀjzÀÆV¹PÉƼÀî®Ä ªÀiÁrPÉÆArgÀĪÀÅzÉ  ZÁAzÀæ¸ËgÀªÀiÁ£À ¸ÀAªÀvÀìgÀzÀ  ¥ÀAZÁAUÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀiÁVzÉ. EzÀ£ÀÄß »AzÀÆUÀ¼ÀÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ZÁAzÀæªÀiÁ£ÀªÉAzÉà PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.  F ¥ÀzÀÞwAiÉÄà ¨sÁgÀvÀzÁzÀåAvÀ ºÉZÀÄÑ ¥ÀæZÀ°vÀ«gÀĪÀÅzÁVzÉ.
        C£ÀĸÀj¸ÀĪÀ ¥ÀAZÁAUÀ ZÁAzÀæªÀiÁ£ÀªÁUÀ°Ã ZÁAzÀæ¸ËgÀªÀiÁ£ÀªÁVgÀ°Ã, ¸ËgÀªÀiÁ£ÀªÁUÀ° - zsÁ«ÄðPÀ DZÀgÀuÉUÀ½UÉ wy, ªÁgÀ, £ÀPÀëvÀæUÀ¼À UÀt£ÉAiÉÄà ¥ÀæzsÁ£ÀªÁUÀĪÀÅzÀjAzÀ F jÃwAiÀÄ ºÉÆAzÁtÂPÉ wÃgÀ CUÀvÀåªÁUÀÄvÀÛzÉ. D PÁgÀt¢AzÀ¯Éà ZÁAzÀæ¸ËgÀ ¥ÀAZÁAUÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è ¤AiÀÄvÀ PÁ®zÀ°è C¢üPÀ CxÀªÁ ±ÀÆ£Àå wAUÀ¼ÀÄUÀ¼À ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁrPÉÆArgÀĪÀÅzÀÄ.
         zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ°è ¥ÀæZÀ°vÀ«gÀĪÀ ±Á°ªÁºÀ£À ±ÀPÉ, PÀ°AiÀÄÄUÀ ¸ÀAªÀvÀìgÀUÀ¼À UÀt£ÉAiÀÄ°è ZÉÊvÁæ¢ (ªÀiÁað-J¦æ¯ï) PÀæªÀĪÀ£ÀÄß C£ÀĸÀj¹zÀ ZÁAzÀæ¸ËgÀ ¥ÀzÀÞwAiÉÄà ¥ÀæzsÁ£ÀªÁVzÀÝgÉ, ¸ËgÀ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ°è ªÉʱÁSÁ¢ CxÀªÁ ¹AºÁ¢ (¨sÁzÀæ¥ÀzÀ) ¥ÀzÀÞwUÀ¼À£ÀÄß C£ÀĸÀj¹gÀĪÀÅzÀÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ.
          ±Á°ªÁºÀ£À ±ÀPÉAiÀÄ §UÉÎ »A¢£À ¥ÀÄlUÀ¼À°è ¸ÀÆÜ® «ªÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ zÀQët ¨sÁgÀvÀ ¥ÀæzÉñÀzÀ°è£À ±Á¸À£ÀUÀ¼À°è GPÀÛªÁVgÀĪÀ ¸ÀAªÀvÀìgÀUÀ¼À §UÉÎ UÀªÀĤ¸ÉÆÃt.
        PÀ°AiÀÄÄUÀ ¸ÀAªÀvÀìgÀ: ¨ÁzÁ«Ä ZÀ®ÄPÀågÀ PÁ®zÀ¯Éèà PÀ°AiÀÄÄUÀ ¸ÀAªÀvÀìgÀzÀ G¯ÉèÃR §A¢zÉ. ªÀĺÁ¨sÁgÀvÀzÀ AiÀÄÄzÀÞªÀÅ Qæ.¥ÀÆ. 3102 gÀ°è £ÀqɬÄvÀÄ. D AiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀ PÀ°AiÀÄÄUÀ ¥ÁægÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ. CAzÀgÉ ªÀĺÁ¨sÁgÀvÀzÀ zsÀªÀÄðgÁAiÀÄ (AiÀÄÄ¢ü¶×gÀ)£ÀÄ  ¥ÀlÖPÉÌ §AzÀ PÁ® JA§ ºÉýPÉUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É F ¸ÀAªÀvÀìgÀzÀ UÀt£É ¤AwzÉ. EzÀÄ zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ C£ÉÃPÀ ±Á¸À£ÀUÀ¼À°è PÁt¹PÉÆArzÉ. §ºÀÄvÉÃPÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è ±ÀPÀ(±Á°ªÁºÀ£À ±ÀPÀ) E®èªÉ EvÀgÀ ¸ÀAªÀvÀìgÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ EzÀÄ §¼ÀPÉAiÀiÁVzÉ. EA¢UÀÆ ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÁgÀA¥ÀjPÀ ¥ÀAZÁAUÀUÀ¼À°è EzÀÄ vÀ£Àß ¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß G½¹PÉÆArzÉ. Qæ.±À. 634 gÀ LºÉƼÉAiÀÄ ±Á¸À£ÀzÀ°è F ¸ÀAªÀvÀìgÀzÀ G¯ÉèÃR«zÀÄÝ ±ÀPÀ 556, ¨ÁgÀvÀ AiÀÄÄzÀÞ¢AzÀ 3735 ªÀµÀðUÀ¼ÀÄ ¸ÀA¢ü¹zÀ PÀ°PÁ®zÀ°è  CAzÀgÀgÉ PÀ°AiÀÄÄUÀ ¸ÀAªÀvÀìgÀ 3735 £ÉAiÀÄ ªÀµÀðzÀAzÀÄ  ±Á¸À£À ºÁQ¹zÀ «ªÀgÀ §A¢zÉ. ¸Àé¹Û PÀ°ªÀgÀĵÀ 4518 ±ÀPÁ§Ý 1339£ÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¸À®ÄèªÀ ºÉë¼ÀA© ¸ÀAªÀvÀìgÀzÀ DµÁqsÀ ±ÀÄ  ¸ÉÆà JA§ G¯ÉèÃR PÉÆïÁgÀ f¯ÉèAiÀÄ ±Á¸À£ÀªÉÇAzÀgÀ°è §A¢zÉ. E°è ¥ÀPÀë ªÀÄvÀÄÛ ªÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆa¸À®Ä ±ÀÄ. ¸ÉÆÃ. JA§ ¸ÀAPÉëÃ¥ÀUÀ¼À£ÀÄß PÁt§ºÀÄzÁVzÉ. F jÃwAiÀÄ ¸ÀAPÉëÃ¥ÀUÀ¼À §¼ÀPÉ ±Á¸À£ÀUÀ¼À PÁ®UÀt£Á ¨sÁUÀzÀ°è §ºÀÄ ¥ÁæaãÀ PÁ®¢AzÀ¯Éà §¼ÀPÉUÉÆArgÀĪÀÅzÀ£ÀÄß PÁt§ºÀÄzÁVzÉ.
PÉÆ®èA ¸ÀAªÀvÀìgÀ: PÉÃgÀ¼ÀzÀ PÉÆa£ï ¥ÀæzÉñÀzÀ PÉÆ®A§¥ÀlÖt (PÀÄå¯Á£ï)zÀ ¸ÁÜ¥À£ÉAiÀÄ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è DgÀA©ü¹zÀ ¸ÀAªÀvÀìgÀ UÀt£ÉAiÉÄà PÉÆ®èA DAqÀÄ CxÀªÁ PÉÆ®A§ ¸ÀAªÀvÀìgÀ JAzÀÄ ¨sÁ«¸À¯ÁVzÉ. EzÀÄ ªÀÄ®AiÀiÁ¼À ¨sÁµÉ ªÀiÁvÀ£ÁqÀĪÀ ¥ÀæzÉñÀ ºÁUÀÆ EA¢£À vÀ«Ä¼ÀÄ£Ár£À wgÀÄ£À¯Ééð ªÀÄvÀÄÛ PÀ£ÁåPÀĪÀiÁj ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è ¥Àæa°vÀ«zÉ. (EzÀ£ÀÄß ¥ËgÁtÂPÀ ¯ÉSÁÍZÁgÀzÀ »£É߯ÉAiÀÄ°è ¥ÀgÀĵÀÄgÁªÀÄ ¸ÀAªÀvÀìgÀªÉAzÀÄ PÀÆqÀ ºÉüÀĪÀÅzÀÄAlÄ. ¸ËgÀ ¥ÀzÀÞwUÉ ¸ÉÃjzÀ EzÀgÀ DgÀA¨sÀªÀ£ÀÄß PÉÃgÀ¼ÀzÀ GvÀÛgÀzÀ ¨sÁUÀzÀ°è PÀ£Áå ¸ÀAPÁæAw¬ÄAzÀ CAzÀgÉ ¸ËgÀ C²é£À 1 jAzÀ UÀt¸ÀÄvÁÛgÉ. DzÀgÉ wgÀÄ£À¯Ééð ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ £ÉgÉ ºÉÆgÉAiÀÄ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è EzÀ£ÀÄß ¹AºÀ ¸ÀAPÁæAw¬ÄAzÀ CAzÀgÉ ¸ËgÀ¨sÁzÀæ¥ÀzÀ 1jAzÀ UÀt¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. GvÀÛgÀ PÉÃgÀ¼ÀzÀ°è  wAUÀ¼ÀÄUÀ¼À ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÉÄõÀ, ªÀȵÀ¨sÀ, ... EvÁå¢ gÁ²UÀ¼À ºÉ¸Àj£À°è PÀgÉzÀgÉ; zÀQëtzÀ°è £ÀPÀëvÀæUÀ¼À »£É߯ÉAiÀÄļÀî ZÉÊvÀæ, ªÉʱÁR, ... PÀæªÀÄzÀ°è UÀt¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. «ÃgÀ gÀ«ªÀªÀÄð£À wgÀĪÀ£ÀAvÀ¥ÀÄgÀzÀ ±Á¸À£ÀzÀ°è PÉÆ®èA¸ÀAªÀvÀìgÀzÀ G¯ÉèÃR §A¢zÉ. PÀ°ªÀµÀð 4702 PÉÆ®èA ªÀµÀð 776 JAzÀÄ G¯ÉèÃTvÀªÁVzÉ. ºÁUÁV PÀ°ªÀµÀð ºÁUÀÆ PÉÆ®èA ¸ÀAªÀvÀ¸ÀgÀUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ 3925 ªÀµÀðUÀ¼À CAvÀgÀ«zÉ. PÉÆ®èA ªÀµÀðPÉÌ 825£ÀÄß PÀÆqÀĪÀÅzÀjAzÀ ¥ÀæZÀ°vÀ Qæ¸ÀÛ±ÀPÉ §gÀÄvÀÛzÉ.
        ZÁ¼ÀÄPÀå «PÀæªÀÄ ªÀµÀð: zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ°è gÁµÀÖçPÀÆlgÀ D½éPÉAiÀÄ £ÀAvÀgÀ C¢üPÁgÀPÉÌ §AzÀ zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ «±Á® ¥ÀæzÉñÀzÀ MqÉAiÀÄgÁzÀªÀgÀÄ PÀ¯ÁåtzÀ ZÁ¼ÀÄPÀågÀÄ. EªÀgÀÄ ªÀÄÆ®vÀB ¨ÁzÁ«Ä ZÀ®ÄPÀågÀ ¸ÀAvÀwAiÀĪÀgÀÄ. EªÀgÀ°è ±ÀPÀ 988 gÀ°è CAzÀgÉ Qæ. ±À. 1076gÀ°è ¥ÀlÖPÉÌ §AzÀ DgÀ£ÉAiÀÄ «PÀæªÀiÁ¢vÀå£ÀÄ §ºÀÄ ¥Àæ¹zÀÞ ¸ÁªÀiÁæl. FvÀ£ÀÄ vÀ£ÀßzÉà DzÀ ZÁ®ÄPÀå«PÀæªÀÄ ªÀµÀðªÀ£ÀÄß DgÀA©ü¹zÀ£ÀÄ. EzÀÄ DvÀ£ÀÄ ¥ÀlÖPÉÌ §AzÀ ¢£À¢AzÀ DgÀA¨sÀUÉÆArvÀÄ. EzÀ£ÀÄß ªÀÄÄAzÉ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ MAzÀÄ£ÀÆgÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À PÁ® PÀ¯ÁåtzÀ ZÁ¼ÀÄPÀå ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÀ ªÀiÁAqÀ°PÀ CgÀ¸ÀgÀÄ §¼À¹gÀĪÀÅzÀÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ. F ZÁ¼ÀÄPÀå «PÀæªÀÄ ªÀµÀðzÀ G¯ÉèÃR«gÀĪÀ ±Á¸À£ÀUÀ¼ÀÄ «±ÉõÀªÁV GvÀÛgÀ PÀ£ÁðlPÀ ªÀÄvÀÄÛ CzÀPÉÌ ºÉÆA¢PÉÆArgÀĪÀ DAzsÀæ ªÀÄvÀÄÛ ªÀĺÁgÁµÀÖç ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è ºÁUÀÆ zÀQët PÀ£ÁðlPÀzÀ avÀæzÀÄUÀð, ²ªÀªÉÆUÀÎ, zÁªÀtUÉgÉ f¯ÉèUÀ¼À ±Á¸À£ÀUÀ¼À®Æè PÁt§ºÀÄzÁVzÉ. GzÁ: ZÁ¼ÀÄPÀå «PÀæªÀÄ PÁ®zÀ 48 PÉÆæâü ¸ÀAªÀvÀìgÀzÀ GvÀÛgÁAiÀÄt ¸ÀAPÁæAw vÀæAiÉÆÃzÀ² D¢ªÁgÀzÀAzÀÄ (F «ªÀgÀUÀ¼ÀÄ Qæ.±À. 1125 d£ÀªÀj 4, ¨sÁ£ÀĪÁgÀPÉÌ ¸ÀjºÉÆAzÀÄvÀÛzÉ.) DgÀ£ÉAiÀÄ «PÀæªÀiÁ¢vÀå£À ªÀÄgÀtzÀ £ÀAvÀgÀªÀÇ F ZÁ¼ÀÄPÀå «PÀæªÀÄ ªÀµÀðzÀ §¼ÀPÉ PÀéavÁÛV ªÀÄÄAzÀĪÀj¢vÁÛzÀgÀÆ, ªÀÄÄAzÉ ¥ÀlÖPÉÌ §AzÀ CzÉà ªÀA±ÀzÀ ºÁUÀÆ PÀ®ZÀÄgÀå, ºÉÆAiÀÄì¼À, ¸ÉÃGt, ºÁ£ÀUÀ¯ï PÀzÀA§gÀ PÉ®ªÀÅ CgÀ¸ÀgÀÆ vÀªÀÄä vÀªÀÄä ºÉ¸Àj£À DqÀ½vÀ ªÀµÀðUÀ¼À£ÀÄß ¸Áܦ¹PÉÆArzÀÄÝzÀÄ ±Á¸À£ÀUÀ½AzÀ ªÀÄ£ÀUÁt§ºÀÄzÁVzÉ. ºÁUÉ ¸ÁܦvÀªÁzÀ §ºÀÄvÉÃPÀ ¸ÀAªÀvÀìgÀUÀ¼É¯Áè DAiÀiÁ CgÀ¸ÀgÀ CqÀ½vÀ CªÀ¢üAiÀÄ®èµÉÖà §¼ÀPÉAiÀÄ°èzÀÄÝ C£ÀAvÀgÀzÀ°è ªÀÄƯÉUÀÄA¥ÁVgÀĪÀÅzÀÄAlÄ.
¥ÀÄzÀĪÉÊ¥ÀÄà ¸ÀAªÀvÀìgÀ: PÉÃgÀ¼ÀzÀ PÉÆa£ï£À GvÀÛgÀQÌgÀĪÀ ©Ã¦Ã£ï JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 21 Q.«ÄÃ. GzÀÝ, 1.6 Q.«ÄÃ. CUÀ®zÀµÀÄÖ «¸ÁÛgÀ«gÀĪÀ MAzÀÄ ¢éÃ¥À«zÉ. D ¥ÀæzÉñÀzÀ°è ¥ÀÄzÀÄ=ºÉƸÀzÁV  ªÉ¥À=ªÀ¸Àw ¸ËPÀAiÀÄðªÀ£ÀÄß PÀ°à¹zÀ £É£À¦UÁV ¥ÀÄzÀĪÉÊ¥ÀÄà ¸ÀAªÀvÀìgÀªÀ£ÀÄß Qæ.±À. 1341gÀ°è DgÀA©ü¸À¯Á¬ÄvÀÄ. PÉÆa£ï gÁdå ªÀÄvÀÄÛ qÀZï F¸ïÖ EArAiÀiÁ PÀA¥À¤AiÀĪÀgÀ £ÀqÀÄªÉ K¥ÀðlÖ M¥ÀàAzÀªÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆAqÀ vÁªÀÄæ ±Á¸À£ÀzÀ°è ¥ÀÄzÀĪÉÊ¥ÀÄà ¸ÀAªÀvÀìgÀ 322, «ÄãÀ 14 JA§ G¯ÉèÃR §A¢zÉ. F vÉâ «ªÀgÀUÀ¼ÀÄ Qæ.±À. 1663gÀ ªÀiÁað 22PÉÌ ¸ÀjºÉÆAzÀÄvÀÛzÉ. F ¸ÀAªÀvÀìgÀ UÀt£ÉAiÀÄÄ PÉÆa£ï ¥ÀæzÉñÀzÀ°è PÉ®PÁ® §¼ÀPÉAiÀÄ°èvÀÄÛ.
CgÀªÀvÀÄÛ ªÀµÀð ZÀPÀæzÀ ¨ÁæºÀ¸ÀàvÀåªÀiÁ£À: ¨sÁgÀvÀzÀ ±Á¸À£ÀUÀ¼À°è ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ±ÀPÀªÀµÀð CxÀªÁ EvÀgÀ ¸ÀAªÀvÀìgÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ ¥Àæ¨sÀªÁ¢AiÀÄ 60 ¸ÀAªÀvÀìgÀ ZÀPÀæzÀ ¨ÁæºÀ¸ÀàvÀåªÀiÁ£ÀzÀ UÀt£ÉAiÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼À §¼ÀPÉAiÀÄ°ègÀĪÀÅzÀÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ. F ¸ÀAªÀvÀìgÀzÀ ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß  PÉ®ªÀÅ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è ¸ÀévÀAvÀæªÁVAiÀÄÆ §¼À¹gÀĪÀÅzÀÄAlÄ. §ÈºÀ¸Ààw JAzÀgÉ UÀÄgÀÄ, £ÀPÀëvÀæªÀÅ MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ gÁ²ZÀPÀæzÀ aºÉßAiÀÄ°è £É¯É¸ÀĪÀ CªÀ¢üAiÀÄÄ 361 ¢£À, 2 WÀnPÁ ªÀÄvÀÄÛ 5 ¥À®UÀ¼ÀVgÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ ¸ËgÀªÀµÀðPÉÌ 4 ¢£À 13 WÀnPÁ ªÀÄvÀÄÛ 26 ¥À®UÀ¼ÀµÀÄÖ QjzÁVgÀÄvÀÛzÉ. ºÁUÁV 85 ªÀµÀðUÀ¼À°è MAzÀÄ §ÈºÀ¸ÀàvÀå ªÀµÀð PÀëAiÀĪÁUÀÄvÀÛzÉ. F 60 ªÀµÀð ZÀPÀæzÀ §ÈºÀ¸ÀàvÀåªÀiÁ£ÀzÀ ¥Àæw ªÀµÀðPÀÆÌ ¥ÀævÉåÃPÀ ºÉ¸ÀgÀÄUÀ½gÀÄvÀÛªÉ. CªÉÃ: ¥Àæ¨sÀªÀ, «¨sÀªÀ, ±ÀÄPÀè, ¥ÀæªÉÆÃzsÀÆvÀ, ¥ÀæeÁ¥Àw.... EvÁå¢ ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼ÀÄ.
        ºÀ£ÉßgÀqÀÄ ºÀ¢ªÀÄÆgÀ£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ C£ÀAvÀgÀzÀ°è zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ ªÉÄÃ¯É ªÀÄĹèªÀÄgÀ DPÀæªÀÄtUÀ¼ÀÄ £ÀqÉzÀªÀÅ. CªÀgÀ PÁ®zÀ C£ÉÃPÀ ¥Á¹ð, CgÀ©â ªÀÄvÀÄÛ GzÀÄð ±Á¸À£ÀUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ PÁUÀzÀ ¥ÀvÀæUÀ¼ÀÄ zÀQët ¨sÁgÀvÀzÁzÀåAvÀ PÀAqÀħA¢ªÉ. CªÀÅUÀ¼À°è »fæ, ¥sÀ¹è, ªÀÄÈUÀ¸Á¯ï, ¸ÀÄgï ºÁUÀÆ ªÀiˮƢ ¸ÀAªÀvÀìgÀUÀ¼À G¯ÉèÃRUÀ¼ÀÄ PÁt¹PÉÆArªÉ.
»fæ ¸ÀAªÀvÀìgÀ:  E¸ÁèA zsÀªÀÄðzÀ ¸ÁÜ¥ÀPÀ ªÀĺÀªÀÄäzÀ£ÀÄ Qæ.±À. 622 dįÉÊ 15gÀAzÀÄ ªÀÄPÁÌ¢AzÀ ªÀĢãÀPÉÌ vÉgÀ½zÀ ¢£À¢AzÀ F PÁ®ªÀ£ÀÄß UÀt¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. »fæ ¸ÀAªÀvÀìgÀªÀÅ ±ÀÄzÀÞ ZÁAzÀæªÀiÁ£À ¥ÀzÀÞwAiÀÄzÁVzÉ. CªÀiÁªÁ¸ÉåAiÀÄ £ÀAvÀgÀ ZÀAzÀæ ¸ÀAeÉ PÁt¹PÉƼÀÄîªÀ ¢£À¢AzÀ wAUÀ¼ÀÄ DgÀA¨sÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. ¢£ÀzÀ UÀt£É DAiÀiÁ ¢£ÀzÀ ¸ÀAeɬÄAzÀ ªÀÄÄA¢£À ¢£ÀzÀ ¸ÀAeÉAiÀĪÀgÉUÉ DVgÀÄvÀÛzÉ. F ¸ÀAªÀvÀìgÀªÀÅ ¸ËgÀ ¸ÀAªÀvÀìgÀQÌAvÀ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 11 ¢£ÀUÀ¼ÀµÀÄÖ QjzÁVgÀĪÀÅzÀjAzÀ 100 ¸ËgÀ ¸ÀAªÀvÀìgÀUÀ½UÉ 103 »fæ ªÀµÀðUÀ¼ÀÄ §gÀÄvÀÛªÉ. F ¸ÀAªÀvÀìgÀªÀÅ ¸ËgÀ ªÀµÀðzÀ AiÀiÁªÀÅzÉà wAUÀ¼À°è IÄvÀĪÀiÁ£ÀzÀ CAPɬĮèzÉ §gÀ§ºÀÄzÁVzÉ. F ¸ÀAªÀvÀìgÀzÀ  G¯ÉèÃRªÀÅ PÉ®ªÀÅ ¥Á¹ð, CgÁ©Pï ±Á¸À£ÀUÀ¼À®èµÉÖ C®èzÉ ¸ÀA¸ÀÌøvÀ ªÀÄvÀÄÛ zÉòÃAiÀÄ ¨sÁµÉAiÀÄ ±Á¸À£ÀUÀ¼À®Æè PÀAqÀħA¢zÉ.
¥sÀ¹è ¸ÀAªÀvÀìgÀ: EzÀÄ ZÁAzÀæ¸ËgÀ ¥ÀzÀzsÀÞwAiÀÄ ¸ÀAªÀvÀìgÀªÁVzÉ. ªÉÆUÀ¯ï zÉÆgÉ CPÀâgÀ£ÀÄ Qæ.±À. 1563gÀ°è »fæ ªÀµÀð 971£ÀÄß ¸ËgÀªÀiÁ£ÀªÁV ¥ÀjªÀwð¹ ¥sÀ¹è ªÀµÀðªÀ£ÀÄß eÁjUÉ vÀAzÀ£ÀÄ. EzÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ ¨sÁUÀUÀ¼À°è ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 2 1/4  ªÀµÀðUÀ¼À ªÀåvÁå¸ÀzÀ°è §¼ÀPÉAiÀÄ°èvÀÄÛ. zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ ¥sÀ¹è GvÀÛgÀzÀ ¥sÀ¹è ªÀµÀðQÌAvÀ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 2 1/¼ ªÀµÀðUÀ¼ÀµÀÄÖ ªÀÄÄAzÀPÉÌ EzÉ. µÀºÀdºÁ£À£ÀÄ »fæ 1046 CAzÀgÉ Qæ.±À. 1636jAzÀ zÀQët¨sÁgÀvÀzÀ°è EzÀ£ÀÄß eÁjUÉ vÀAzÀ£ÀÄ. ¥ÀæZÀ°vÀ ¥sÀ¹è ªÀµÀðPÉÌ 590-91£ÀÄß PÀÆqÀĪÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ ¥ÀæZÀ°vÀ Qæ¸ÀÛ ±ÀPÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀħºÀÄzÀÄ. Qæ.±À. 1800gÀ°è dįÉÊ 13jAzÀ DgÀA¨sÀªÁUÀÄwÛzÀÝ ¥sÀ¹è ªÀµÀð Qæ.±À. 1855 jAzÀ dįÉÊ 1jAzÀ UÀt¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. ¥sÀ¹è JA§ÄzÀÄ ¥sÀ¸À°UÉ CAzÀgÉ ¨É¼ÉUÀ½UÉ ¸ÀA§¢ü¹zÀÄÝ JAzÀxÀð. ªÀÄĹèA zÉÆgÉUÀ¼ÀÄ PÀAzÁAiÀiÁ¢UÀ¼À£ÀÄß ªÀ¸ÀÆ®Ä ªÀiÁqÀ®Ä F PÁ® UÀt£ÉAiÀÄ£ÀÄß §¼À¹zÀgÀÄ.
±ÀƺÀÆgï ¸ÀAªÀvÀìgÀ: zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ ¸Àj¸ÀĪÀiÁgÀÄ PÉÃAzÀæ ¸ÁÜ£ÀzÀ°ègÀĪÀ ©eÁ¥ÀÄgÀ¢AzÀ D½éPÉ £ÀqɹzÀ D¢¯ï ±Á»UÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä ¥sÀªÀiÁð£ïUÀ¼À°è, »fæ ªÀµÀðzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¥ÀjªÀwðvÀ ±ÀƺÀÆgï ±ÁºÀÆgï CxÀªÁ ¸ÀÄgï JA§ ºÉ¸Àj£À ¸ÀAªÀvÀìgÀªÀ£ÀÄß §¼ÀPÉUÉ vÀAzÀgÀÄ. EzÀÄ ¥sÀ¹èAiÀÄAvÉ ¸ËgÀªÀiÁ£ÀPÉÌ ¥ÀjªÀwðvÀªÁzÀ ¸ÀAªÀvÀìgÀªÁVzÉ. EzÀ£ÀÄß C©ð CxÀªÁ ªÀÄÈUÀ¸Á¯ï JAzÀÆ PÀgÉ¢gÀĪÀÅzÀÄAlÄ ¸ÀÆAiÀÄð£ÀÄ ªÀÄÈUÀ²gÀPÉÌ ¥ÀæªÉò¸ÀĪÀ wAUÀ½¤AzÀ F ªÀµÀðªÀÅ DgÀA¨sÀªÁUÀĪÀÅzÀjAzÀ EzÀPÉÌ ªÀÄÈUÀ¸Á¯ï JA§ C£Àé¬ÄPÀ ºÉ¸ÀgÀÄ ¥Áæ¥ÀÛªÁVzÉ. G¯ÉèTvÀ ±ÀƺÀÆgï ªÀµÀðPÉÌ 599-60 £ÀÄß PÀÆqÀĪÀÅzÀjAzÀ Qæ¸ÀÛ ±ÀPÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀħºÀÄzÀÄ. EzÀ£ÀÄß ¸ÀįÁÛ£ï ªÀĺÀªÀÄäzï ©£ï vÉÆUÀ®Pï (1325-51)£ÀÄ ¸ÉÃGtgÀ gÁdzsÁ¤AiÀiÁzÀ zÉêÀVj (zË®vÀ¨Ázï)£ÀÄß DPÀæ«Ä¹zÁV¤AzÀ UÀt£É  DgÀA¨sÀªÁVzÉAiÉÄAzÀÄ H»¸À¯ÁVzÉ. EzÀÄ «±ÉõÀªÀV ªÀÄgÁoÀgÀ zÁR¯ÉUÀ¼À°è PÀAqÀÄ §A¢zÉ.
ªÀiˮƢ ¸ÀAªÀvÀìgÀ: Qæ.±À. 1783gÀ°è ¹AºÁ¸À£ÀªÉÃjzÀ ªÉÄʸÀÆj£À ºÀÄ° nÃ¥ÀÆ ¸ÀįÁÛ£À£ÀÄ ªÀiˮƢ JA§ ZÁAzÀæ¸ËgÀ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ ¸ÀAªÀvÀìgÀzÀ UÀt£ÉAiÀÄ£ÀÄß vÀ£Àß D½éPÉ PÁ®zÀ°è eÁjUÉ vÀAzÀ£ÀÄ. CzÀÄ ¥ÀæªÁ¢ ªÀĺÀªÀÄäzÀ£ÀÄ ºÀÄnÖzÀ CAzÀgÉ Qæ. ±À. 572£ÉAiÀÄ ªÀµÀð¢AzÀ ZÁAzÀæ¸ËgÀ ¥ÀzÀÞwAiÀÄAvÉ ¸ÀAªÀvÀìgÀUÀ¼À£ÀÄß ¯ÉRͪÀiÁr ±ÀPÀ 1705 ±ÉÆèsÀ£À ¸ÀAªÀvÀìgÀ (¸ÀAªÀvÀìgÀ ¸ÀASÉå 37)=Qæ.±À. 1783£ÀÄß ªÀiˮƢ ªÀµÀðzÀ 1211 JAzÀÄ UÀÄgÀÄw¹ §¼ÀPÉUÉ vÀgÀ¯Á¬ÄvÀÄ. CzÀÄ nÃ¥ÀÆ ¸ÀįÁÛ£À£ÀÄ ¥ÀlÖPÉÌ §AzÀ ªÀµÀðªÀÇ ºËzÀÄ. E°è GPÀÛªÁVgÀĪÀ ±ÉÆèsÀ£À ¸ÀAªÀvÀìgÀªÀÅ ¥Àæ¨sÀªÁ¢ ¨ÁæºÀ¸ÀàvÀå ZÀPÀæ ¸ÀAªÀvÀìgÀzÀ 37£ÉAiÀÄzÁÝVzÀÄÝ, D ¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß C¨ÁÓzï ¥ÀzÀÞwAiÀÄAvÉ ¤zsÀðj¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. C¨ÁÓzï ¥ÀzÀÞw JAzÀgÉ CgÁ©Pï ªÀtðªÀiÁ¯ÉAiÀÄ CPÀëgÀUÀ½UÉ ºÀ¼Éà »§Äæ ªÀtðªÀiÁ¯ÉAiÀÄ PÀæªÀÄzÀ°è ¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß UÉÆvÀÄÛ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ. (C°¥ï=1,¨ÉÃ=2,fêÀiï=3 EvÁå¢). ºÁUÁV nÃ¥ÀÆ ¥ÀlÖPÉÌ §AzÀ 37£ÉAiÀÄ ¸ÀASÉåAiÀÄ ±ÉÆèsÀ£À ¸ÀAªÀvÀìgÀªÀ£ÀÄß gÀhÄQ ¸ÀAªÀvÀìgÀ JAzÀÆ C£ÀAvÀgÀzÀ ¸ÀAªÀvÀìgÀUÀ¼À£ÀÄß CgÀhįï, d®ªï, zÀ®vï JAzÀÄ ªÀÄÄAvÁV ¤zÉÃð²¸À¯ÁVzÉ. nÃ¥ÀÆ ¸ÀįÁÛ£À£À D½éPÉAiÀÄ PÁ®zÀ°è ²æÃgÀAUÀ¥ÀlÖt ªÀÄÄAvÁzÉqÉUÀ¼À°è ªÀiˮƢ ªÀµÀðzÀ G¯ÉèÃR«gÀĪÀ ±Á¸À£ÀUÀ½ªÉ. GzÁ: µÀĪÀiÁgï E ¸Á¯ï CºÀªÀÄzï §Äzï f ªÀiË®Æzï §vÁjÃSï £ÀĺÀĪÀiï gÉÆÃeï E  ¸ÉµÀªÀiÁ â JA§ G¯ÉèÃR (J.PÀ. 6, ²æÃgÀAUÀ¥ÀlÖt 46) §A¢zÉ. F ¸ÀAªÀvÀìgÀzÀ UÀt£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀévÀAvÀæªÁV E®èªÉ, §ºÀĪÀÄnÖUÉ »fæ ªÀµÀðzÀ eÉÆvÉAiÀįÉèà G¯ÉèÃT¹gÀĪÀÅzÀÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ.
VæUÉÆÃjAiÀÄ£ï CxÀªÁ Qæ¸ÀÛ±ÀPÉ: EzÀÄ EAzÀÄ ¥Àæ¥ÀAZÀzÁzÀåAvÀ ºÉZÀÄÑ ¥ÀæZÀ°vÀ«gÀĪÀ PÁ®UÀt£ÉAiÀiÁVzÉ. Qæ¸ÀÛ ±ÀPÉ CxÀªÁ VæUÉÆÃjAiÀÄ£ï ªÀµÀðzÀ ªÀÄÆ® gÉÆêÀiï. ªÀÄÆ®vÀB ±ÀÄzÀÞ ZÁAzÀæªÀiÁ£À ¥ÀzÀÞwAiÀÄ PÁ®UÀt£É EzÁV¢ÝvÀÄ. ZÁAzÀæ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ PÁ®UÀt£É IÄvÀĪÀiÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀjAiÀiÁV ¥Àæw¤¢ü¸ÀĪÀÅ¢®èªÁzÀÝjAzÀ CzÀ£ÀÄß ¸ËgÀ ¥ÀzÀÞwUÉ C¼ÀªÀr¸ÀĪÀ CUÀvÀåvÉ PÀAqÀħA¢vÀÄ. ºÁUÁV gÉÆêÀiï£À dÆ°AiÀÄ¸ï ¹Ã¸ÀgÀ£À  PÁ®zÀ°è £ÀqÉzÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀĪÁV CzÀ£ÀÄß ¸ËgÀªÀiÁ£ÀPÉÌ ¥ÀjªÀwðvÀªÁ¬ÄvÀÄ. DzÀgÀÆ Qæ.±À. 1572gÀ ªÉüÉUÉ ¥ÀÄtåPÁ®UÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ vÁjRÄUÀ¼À ºÉÆAzÁtÂPÉ ¸ÀjAiÀiÁV DUÀzÉ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 10 ¢£ÀUÀ¼À ªÀåvÁå¸À PÀAqÀÄ §A¢vÀÄ. CzÀ£ÀÄß ¸Àj¥Àr¸À®Ä ªÀÄÆgÀ£ÉAiÀÄ ¥ÉÆÃ¥sï VæUÉÆÃj PÀæªÀÄ vÉUÉzÀÄ PÉÆAqÀ£ÀÄ. CzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀĪÁV Qæ.±À. 1572gÀ°è, CPÉÆÖçgï 5£ÀÄß 15£ÉAiÀÄ vÁjÃSÉAzÀÄ ªÀiÁ¥Àðr¹ DeÉÕ ºÉÆgÀr¸À¯Á¬ÄvÀÄ. d£ÀªÀj 1, ªÀµÀðzÀ DgÀA¨sÀªÉAzÀÄ ¥ÀjUÀt¸À¯Á¬ÄvÀÄ. ªÀÄÆgÀ£ÉAiÀÄ ¥ÉÆÃ¥ï VæUÉÆÃjAiÀÄ F ¸ÀÄzsÁgÀuÉAiÀÄÄ gÉÆêÀiï, ¸Áà¤µï ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÆÃZÀÄðVøïUÀ¼À°è PÀÆqÀ¯Éà eÁjUÉ §A¢vÀÄ. C£ÀAvÀgÀzÀ PÁ®zÀ°è ¥sÁæ£ïì dªÀÄð¤UÀ¼À°è eÁjAiÀiÁ¬ÄvÀÄ. Qæ.±À. 1917gÀ°è  gÀµÀå£ÀßgÀÄ VæUÉÆÃjAiÀÄ£ï PÁå¯ÉAqÀgÀ£ÀÄß vÀªÀÄä zÉñÀzÀ°è eÁjUÉvÀAzÀgÀÄ. ¨sÁgÀvÀzÀ zÉñÀzÀ°è; ¥Á±ÁÑvÀågÀ D½éPÉ DgÀA¨sÀUÉÆAqÀªÉÄÃ¯É F ±ÀPÉAiÀÄÄ zÀQët ¨sÁgÀvÀªÀÇ ¸ÉÃjzÀAvÉ ¨sÁgÀvÀzÀ°è £É¯ÉUÉÆArvÀÄ. F±ÀPÉAiÀÄ£ÀÄß ±Á¸À£ÀUÀ¼À°è §¼À¹gÀĪÀ ¸ÁPÀµÀÄÖ GzÁºÀgÀuÉUÀ½ªÉ. EAVèµÀÄ ¸À£ï 1860 £Éà  ªÉÄà vÁjÃRÄ 5gÀ®Æè ¬Äà ªÀĺÁgÁd ¸ÀAvÁ£ÁA§ÄdªÀÅ….. ; ¸À£ï 1855 £Éà ¬Äì« ¥É¥ÀÄgÀĪÀjæ /vÀ// 12 AiÀÄ¥sÉæ®Ä 26 ®Ä JA§ G¯ÉèÃRUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀĤ¸À§ºÀÄzÁVzÉ.
       gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÀAZÁAUÀ: ¨sÁgÀvÀPÉÌ ¸ÀévÀAvÀæ §AzÀ £ÀAvÀgÀ gÁeÁåAUÀzÀ ¨sÁUÀªÁV gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÀAZÁAUÀzÀ CUÀvÀåvÉ GAmÁ¬ÄvÀÄ, ºÁUÁV Qæ.±À. 1952gÀ £ÀªÉA§gï £À°è ¨sÁgÀvÀ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÀAZÁAUÀzÀ gÀZÀ£ÉUÁV ¸À«ÄwAiÉÆAzÀ£ÀÄß £ÉëĹvÀÄ. CzÀÄ Qæ.±À. 1957 ªÀiÁað 22£ÉAiÀÄ vÁjÃT¤AzÀ eÁjÃUÉ §gÀĪÀAvÉ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÀAZÁAUÀªÀ£ÀÄß ¥ÀæPÀn¹vÀÄ. EzÀÄ ±ÀÄzÀÞ ¸ËgÀ ¥ÀAZÁAUÀªÁVzÀÄÝ IÄvÀĪÀiÁ£ÀPÉÌ C£ÀÄUÀÄtªÁVzÉ. EzÀgÀ°è wAUÀ¼ÀÄUÀ¼À ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼ÀÄ ZÉÊvÀæ, ªÉʱÁR, eÉåõÀ×, ... JAzÀÄ ªÀÄÄAvÁVzÀÄÝ CªÀÅUÀ¼À°è ªÉʱÁR¢AzÀ ¨sÁzÀæ¥ÀzÀzÀ ªÀgÉV£À wUÀ¼ÀÄUÀ½UÉ vÀ¯Á ªÀÄƪÀvÉÆÛAzÀÄ ¢£ÀUÀ¼ÀÄ, G½zÀ wAUÀ¼ÀÄUÀ¼À°è 30 ¢£ÀUÀ¼ÀÄ EgÀĪÀAvÉ ¤zsÀðj¸À¯ÁVzÉ. C¢üPÀªÀiÁ¸À«zÁÝUÀ ªÀiÁvÀæ D ªÀµÀðzÀ ZÉÊvÀæ wAUÀ½UÉ 1 ¢£À ¸ÉÃj¹ 31 ¢£ÀzÀ C¢üPÀ ªÀiÁ¸ÀªÉAzÀÄ ¥ÀjUÀt¸À ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. ºÁUÁV ¥Àæw ªÀµÀð ªÀiÁað 21/22 gÀAzÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÀAZÁAUÀzÀ £ÀÆvÀ£À ªÀµÀð DgÀA¨sÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.

gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÀAZÁAUÀzÀ wAUÀ¼ÀÄUÀ¼À ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À ªÁå¦Û
ºÁUÀÆ VæUÉÆÃjAiÀÄ£ï PÁå¯ÉArj£ÀAvÉ wAUÀ¼À ªÉÆzÀ® ¢£ÀUÀ¼ÀÄ
PÀæªÀÄ
¸ÀASÉå
wAUÀ¼À ºÉ¸ÀgÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ ªÁå¦Û  
VæUÉÆÃjAiÀÄ£ï
¢£ÁAPÀ wAUÀ¼ÀÄ  

PÀæªÀÄ
¸ÀASÉå
wAUÀ¼À ºÉ¸ÀgÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ ªÁå¦Û
VæUÉÆÃjAiÀÄ£ï
¢£ÁAPÀ wAUÀ¼ÀÄ
1
ZÉÊvÀæ 30/31
22/21 ªÀiÁað

7
D²éÃd 30
23 ¸É¥ÀÖA§gï
2
ªÉʱÁR 31
21 K¦æ¯ï

8
PÁwÃðPÀ 30
23 CPÉÆÖçgï
3
eÉõÀ× 31
22 ªÉÄÃ

9
ªÀiÁUÀð²gÀ 30
22 £ÀªÉA§gï
4
DµÁqÀ 31
22 dÆ£ï

10
¥ÀĵÀå 30
22 r¸ÉA§gï
5
±ÁæªÀt 31
23 dįÉÊ

11
ªÀiÁWÀ 30
21 d£ÀªÀj
6
¨sÁzÀæ¥ÀzÀ 31
23 DUÀ¸ïÖ

12
¥Á®ÄÎt 30
20 ¥sɧææªÀj

        ªÀµÀð CxÀªÁ ±ÀPÉUÀ¼À UÀt£ÉAiÀÄ£ÀÄß CAQUÀ¼À°è CxÀªÁ CPÀëgÀUÀ¼À°è ªÀiÁvÀæªÀ®èzÉ PÉ®ªÉǪÉÄä ¸ÀAPÉÃvÀUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀªÀÇ §gÉ¢gÀĪÀÅzÀÄAlÄ. CAQUÀ½UÉ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ªÀÄÄA¢£ÀAvÉ ¸ÀAPÉÃvÀUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹gÀĪÀÅzÀÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ:
1 = ±À², ¸ÉÆêÀÄ, ±À±ÁAPÀ vÀvÁå¢.  2 = CQë, PÀtð, OµÀ×, ¥ÀPÀë EvÁå¢.  3 = CVß, gÁªÀÄ, ¥ÀÄjÃ, UÀÄt, ¸ÀAzsÁå, EvÁå¢.   4 = C§Ý, ¸ÁUÀgÀ,  D±ÀæªÀÄ, ªÉÃzÀ, eÁw  EvÁå¢, 5 = EA¢æAiÀÄ, EPÀëÄ, ¨sÀÆvÀ,¥Áæt, PÀ£Áå, ¥ÁAqÀªÀ EvÁå¢. 6 = ±Á¸ÀÛç, IÄvÀÄ, CAUÀ, gÀ¸À EvÁå¢. 7 = ±ÉÊ®, ¢éÃ¥À, ªÁAiÀÄÄ, ªÀÄĤ, ªÁgÀ, gÁeÁåAUÀ, ¸ÀégÀ, «¨sÀQÛ, EvÁå¢. 8 = UÀd, ¢PÁà®, ¹¢Þ, AiÉÆÃUÀ, C£ÀĵÀÄÖ¥ï, £ÁUÀ, EvÁå¢. 9 = £ÀªÀgÀvÀß, ¤¢ü, RAqÀ, zÁégÀ, UÀæºÀ, zsÉãÀÄ, EvÁå¢. 10 = ºÀ¸ÁÛAUÀÄ°, gÁªÀt ªÀiË°, gÀÆ¥ÀPÀ, EvÁå¢. 11 = ªÀĺÁzÉêÀ, gÀÄzÀæ, PÁgÀt, wæµÀÄÖ¥ï EvÁå¢. 12 = CPÀð, ªÀiÁ¸À, gÁ², ¢ªÁPÀgÀ EvÁå¢.             13 = vÁA§Æ® UÀÄt, «±ÀézÉêÀ, CwUÀwà EvÁå¢. »ÃUÉ EvÀgÀ CAPÉUÀ½UÀÆ ¸ÀAPÉÃvÀUÀ¼À£ÀÄß PÀ°à¹ G¥ÀAiÉÆÃV¹gÀĪÀÅzÀÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ. EªÀ®èzÉ E£ÀÆß ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ ±À§ÝUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀæAiÉÆÃV¹gÀĪÀÅzÀÄAlÄ. CAPÀ£ÁªÀiï ªÁªÀÄvÉÆÃUÀw: JA§AvÉ «¥ÀjÃvÀªÁV (»AzÀÄ ªÀÄÄAzÁV) D ¸ÀASÉåUÀ½UÉ CAPÉUÀ¼À£ÀÄß C£Àé¬Ä¹ PÁ®zÀ ªÀµÀð ¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß ¤zsÀðj¹PÉƼÀî¨ÉÃPÀÄ.
GzÁ:   1) ±ÀPÁ¨ÉÝà ¤¢ü UÀUÀ£ÀUÀÄtPÁëöä«ÄvÉà ¥Àæ¨sÀªÁzÉåà ªÀiÁ¸ÉÃvÀvÀÆàtÂðªÀiÁAiÀiÁA E°è ¤¢ü = 9, UÀUÀ£À = 0, UÀÄt = 3, PÀëªÀiÁ=1  CAzÀgÉ: ±Á°ªÁ£À ±ÀPÀ 1309; ¥Àæ¨sÀªÀ ¸ÀAªÀvÀìgÀ, DzÀåªÀiÁ¸ÉÃ= ZÉÊvÀæ ªÀiÁ¸À (Qæ. ±À. 1387 K¦æ¯ï).
           2) ±ÀPÁ¨ÉÝà UÀȺÀ±ÀgÀgÀ¸À¨sÀÆ ¸À«ÄävÉà £À¼À £ÉÊd eÉõÉ×à vÀvÀÌøµÀÚ ¥ÀkѪÀÄå ¸ÀªÀÄ UÀÄgÀÄ E£Éà  -  E°è UÀæ-9, ±ÀgÀ=5. gÀ¸À=6 ¨sÀÆ=1 CAzÀgÉ ±Á°ªÁºÀ£À ±ÀPÀ 1659, £À¼À ¸ÀAªÀvÀìgÀ, ¤d eÉåõÀ× §ºÀļÀ ¥ÀAZÀ«ÄÃ, C¸ÀªÀÄUÀÄgÀÄ¢£ÉÃ=UÀÄgÀĪÁgÀ(Qæ. ±À. 1736,dÆ£ï 17). EvÁå¢.
PÀl¥ÀAiÀiÁ¢ ¥ÀzÀÞw: PÀéavÁÛV PÀl¥ÀAiÀiÁ¢ JA§ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ vÉgÀ£ÁzÀ CAQUÀ¼À ¤zÉÃð±À£À ¥ÀzÀÞwAiÀÄÆ ±Á¸À£ÀUÀ¼À°è §¼ÀPÉAiÀiÁVgÀĪÀÅzÀÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ. ¢AzÀ k ªÀgÉV£À CPÀëgÀUÀ½UÉ PÀæªÀĪÁV 1 jÃAzÀ 0, ºÁUÉAiÉÄà l ¢AzÀ £À ªÀgÉUÉ ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄ ¢AzÀ PÀë ªÀgÉUÉ.UÉ. ¥À ¢AzÀ ªÀÄ ªÀgÉUÉ 1 jAzÀ 5.
GzÁ; 1) ±ÀPÁ¨ÉÝ gÀAUÀ¯ÉÆÃPÁ¨ÉÝ (J.PÀ. 9, gÉʸï DªÀÈwÛ, ºÉƸÀPÉÆÃmÉ 34).
           E°è gÀA=2, UÀ=3, ¯ÉÆÃ=3, PÀ=1 CAzÀgÉ ±Á°ªÁºÀ£À ±ÀPÀ 1332.
        2) ¸ÀPÀªÀµÀð ªÀÄzsÀå ºÀ¹£ÀAiÀÄ (J.PÀ. 3, ¥ÀjµÀÌøvÀ, £ÀAd£ÀUÀÆqÀÄ 243).
            E°è ºÀ=8, ¹=7, £À=0, AiÀÄ=1 CAzÀgÉ ±Á°ªÁºÀ£À ±ÀPÀ 1078.
        ±Á¸À£ÀUÀ¼À°è ªÀqÀتÁgÀ, ¹ÜgÀªÁgÀ, §ÈºÀªÁgÀ EvÁå¢UÀ¼À G¯ÉèÃRUÀ¼ÀÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛªÉ. E°è §ÈºÀªÁgÀ JA§ÄzÀÄ §ÈºÀ¸Ààw CAzÀgÉ UÀÄgÀĪÁgÀ JA§ÄzÀÄ ¤¸ÀìA±ÀAiÀÄ. ¹ÜgÀªÁgÀ JA§ÄzÀÄ ±À¤ªÁgÀ JAzÀÄ zÀÈqsÀ¥ÀnÖzÉ. DzÀgÉ «zÁéA¸ÀgÀÄ ªÀqÀتÁgÀªÀ£ÀÄß «©ü£ÀߪÁV CxÉÊð¹gÀĪÀÅzÀÄ PÀAqÀÄ §gÀÄvÀÛzÉ. CAwªÀĪÁV ªÀqÀتÁgÀªÉAzÀgÉ ±À¤ªÁgÀªÉAzÀÄ wêÀiÁð£ÀªÁzÀAvÉ vÉÆÃgÀÄvÀÛzÉ. §ÈºÀvï JA§ÄzÀgÀ ¥ÁæPÀÈvÀ gÀÆ¥À ªÀqÀØ, §ÈºÀvï PÀxÁ=ªÀqÀØPÀxÉ; ºÁUÁV ªÀqÀتÁgÀ JA§ÄzÀÄ §ºÀĪÀÄnÖUÉ UÀÄgÀĪÁgÀªÉà DVgÀÄvÀÛzÉ. PÉ®ªÉà ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è CzÀÄ ±À¤ªÁgÀªÁVgÀĪÀÅzÀÄAlÄ. F ¤nÖ£À°è ªÀÄgÀÄ «±ÉèõÀuÉ CUÀvÀå«zÉ.
        ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV zÁ¤UÀ¼ÀÄ zÁ£À zÀwÛUÀ¼À£ÀÄß ªÀåw¥ÁvÀ, ¸ÀÆAiÀÄð UÀæºÀt, ZÀAzÀæ UÀæºÀt ºÁUÀÆ GvÀÛgÁAiÀÄt ¸ÀAPÁæAw ªÀÄÄAvÁzÀ ¥ÀÄtå ¢£ÀUÀ¼ÀAzÀÄ ¤ÃrgÀĪÀ ¸ÀAUÀw ±Á¸ÀUÀ½AzÀ w½zÀÄ §gÀÄvÀÛzÉ. ±Á¸ÀÛçPÁgÀgÀÄ F ¢£ÀUÀ¼ÀAzÀÄ zÁ£À ªÀiÁrzÀgÉ CUÀtÂvÀ ¥ÀÄtå ¥Áæ¥ÀÛªÁUÀĪÀÅzÉAzÀÄ ¥Àæw¥Á¢¹gÀĪÀÅzÀÄ ¸ÀjAiÀĵÉÖ. ºÁUÁV CAvÀºÀ ¥ÀÄtå ¢£ÀUÀ¼ÀAzÀÄ zÁ£À ¤ÃqÀĪÀÅzÀÄ ±ÉæÃAiÀĸÀÌgÀªÉAzÀÄ ¨sÁ«¹ zÁ¤UÀ¼ÀÄ zÁ£À zÀwÛUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃrgÀÄvÁÛgÉ. CAvÀºÀ ±Á¸À£ÀUÀ¼À°è GPÀÛªÁVgÀĪÀ vÉâ «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀëöäªÁV ¥Àj²Ã°¹zÀgÉ C£ÉÃPÀ ±Á¸À£ÀUÀ¼À°è G¯ÉèÃTvÀ ¢£ÀUÀ¼ÀAzÀÄ ªÁ¸ÀÛªÀªÁV UÀæºÀtªÁUÀ°Ã ¸ÀAPÁæAw CxÀªÁ ªÀåw¥ÁvÀUÀ¼ÁUÀ°Ã §A¢gÀĪÀ ¸ÁzsÀåvÉUÀ¼Éà EgÀĪÀÅ¢®è. DzÀgÀÆ D ¢£ÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÄt墣ÀUÀ¼À£ÁßV UÀ滹 D ¢£ÀPÉÌ UËgÀªÀ ¸ÀÆZÀPÀªÁV CzÀ£ÀÄß eÉÆÃr¹ G¯ÉèÃT¸ÀĪÀ ¥ÀgÀA¥ÀgÉ E¢ÝvÉAzÀÄ vÉÆÃgÀÄvÀÛzÉ. ºÁUÁV ±Á¸À£ÉÆÃPÀÛ JµÉÆÖà «ªÀgÀUÀ¼ÀÄ ºÉÆAzÁtÂPÉAiÀiÁUÀzÉ ºÉÆÃUÀĪÀÅzÀÄ ¸ÁªÀiÁ£Àå ¸ÀAUÀw. ¥ÁæAiÀıÀB F vÉÆqÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀĤ¹AiÉÄà «zÁé¸ÀgÁzÀ qÁ. J. ªÉAPÀl¸ÀħâAiÀÄå£ÀªÀgÀÄ ¸ÀªÀiï ±ÀPÀ  qÉÃmïì E£ï E£ÀìQç¥Àë£ïì JA§ PÀÈwAiÀÄ£ÀÄß gÀa¹ D vÉÆqÀÄPÀÄUÀ½UÉ PÁgÀtªÉä¢ÝgÀ§ºÀÄzÀÄ JA§Ä£ÀÄß «±Éèö¹ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¸Àj¥Àr¸À¨ÉÃPÁzÀ §UÉAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj¹zÀgÀÄ. DzÀgÉ ªÀÄÄAzÉ AiÀÄgÀÆ D PÀæªÀĪÀ£ÀÄß C£ÀĸÀj¹zÀAvÉ vÉÆgÀÄwÛ®è.
        zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ ±Á¸ÀUÀ¼À°è ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV PÀAqÀħgÀĪÀ PÁ®UÀt£ÉUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ «ªÀgÀUÀ¼À »£É߯ÉAiÀÄ°è MAzÀÄ ¸ÀÆÜ® ¥ÀjZÀAiÀĪÀ£ÀÄß E°è ¤ÃqÀ®Ä ¥ÀæAiÀÄw߸À¯ÁVzÉ. ¨sÁgÀvÀ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ CAVÃPÀj¹ eÁjUÉ vÀA¢gÀĪÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÀAZÁAUÀzÀ §UÉÎAiÀÄÆ PÉ®ªÀÅ «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÆß ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. C®èzÉ ±Á¸À£ÀUÀ¼À°è GPÀÛªÁVgÀĪÀ PÁ®UÀt£ÉAiÀÄ §UÉÎ SÁåvÀ «zÁAé¸ÀgÀ CzsÀåAiÀÄ£À ºÁUÀÆ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£À ¥sÀ°vÀUÀ¼À£ÀÄß E°è ¸ÀAUÀ滸À¯ÁVzÉ. MmÁÖgÉ gÁdQÃAiÀÄ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ EwºÁ¸À gÀZÀ£ÉAiÀÄ°è PÁ®UÀt£ÉAiÀÄ ¥ÁvÀæ C¢éwªÁzÀÄzÀÄ JA§ÄzÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ ªÀÄgÉAiÀÄĪÀAw®è.

DzsÁgÀ ¸ÀÆa
Lew Choon Lian., Indian Calendars, National University of Singapore,            2000/2001.
Dr.  A. Vekatasubbaiah., Some Saka Dates in Inscriptions., Mysore, 1918.


qÁ. ¦.«. PÀȵÀÚªÀÄÆwð., PÀ£ÁðlPÀzÀ ±Á¸À£ÀUÀ¼À°è PÁ®UÀt£É, UÀÄtªÀÄzsÀÄgÀ, qÁ. zÉêÀgÀPÉÆAqÁgÉrØ CªÀgÀ C©ü£ÀAzÀ£À UÀæAxÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ, 2010, ¥ÀÄ. 291-301. ªÀÄvÀÄÛ       ±Á¸À£À ªÀÄAxÀ£À, vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ «±Àé«zÁ央AiÀÄ, vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ, 2011, ¥ÀÄ. 72-88.
                                    
qÁ. ¦.«. PÀȵÀÚªÀÄÆwð., PÀ£ÁðlPÀzÀ ±Á¸À£ÀUÀ¼À°è PÁ®UÀt£É, UÀÄtªÀÄzsÀÄgÀ, qÁ. zÉêÀgÀPÉÆAqÁgÉrØ CªÀgÀ C©ü£ÀAzÀ£À UÀæAxÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ, 2010, ¥ÀÄ. 291-301. ªÀÄvÀÄÛ       ±Á¸À£À ªÀÄAxÀ£À, vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ «±Àé«zÁ央AiÀÄ, vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ, 2011, ¥ÀÄ. 72-88.
                                    -------------















zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ ±Á¸À£ÀUÀ¼À°è PÁ®UÀt£É

                                                                    - qÁ. ¦.«. PÀȵÀÚªÀÄÆwð
           ¸ÀÆAiÀÄð£À GzÀAiÀiÁ¸ÀÛUÀ¼À DªÀvÀð£À, ZÀAzÀæ ©A§zÀ ªÉÊgÀÆ¥ÀåUÀ¼À CªÀvÀð£À, ºÁUÉà IÄvÀÄUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ DPÁ±ÀzÀ°è£À £ÀPÀëvÀæUÀ¼À DªÀvÀð£À; EªÀÅUÀ¼ÀÄ PÀæªÀĪÁV ¢£À, wAUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ ªÀµÀðUÀ¼ÉA§ PÁ¯ÁªÀ¢üAiÀÄ UÀt£ÉUÉ £ÁA¢AiÀiÁ¬ÄvÀÄ. »ÃUÉ gÀÆ¥ÀÄUÉÆArzÀÝ PÁ®UÀt£É §ºÀÄ ¥ÁæaãÀ PÁ®¢AzÀ¯Éà «±ÀézÁzÀåAvÀ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è «©ü£Àß jÃw ªÀÄvÀÄÛ ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼À°è §¼ÀPÉUÉ §A¢gÀĪÀÅzÀÄ ¸ÀjAiÀĵÉÖ.
       ¨sÁgÀvÀzÀ°è ¸ÀĪÀiÁgÀÄ Qæ¸ÀÛ±ÀPÀzÀ DgÀA¨sÀzÀ PÁ®PÁÌUÀ¯Éà gÁd£À DqÀ½vÀ ªÀµÀðªÀ£ÀÄß UÀt¸ÀĪÀ ¥ÀzÀÝw §¼ÀPÉAiÀÄ°èzÀÝ §UÉÎ ±Á¸ÀUÀ¼ÀÄ DzsÁgÀªÁVªÉ. zÀĪÁzÀ¸À ªÀ¸Á©ü¹vÉãÀ ªÉÄà EAiÀÄA C£À¥À¬ÄvÉ [£À£Àß (¥ÀmÁÖ©üµÉÃPÀªÁzÀ) 12 ªÀµÀðUÀ¼ÀÄ DVgÀĪÁUÀ F DeÉÕAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆgÀr¹gÀÄvÉÛãÉ] JA§ ªÀiÁvÀÄ C±ÉÆÃPÀ£À ±Á¸À£ÀUÀ¼À¯Éèà GPÀÛªÁVzÉ. ºÁUÉÃ, gÁdgÀÄ vÀªÀÄä DqÀ½vÀ ªÀµÀðªÀ£ÀÄß G¯ÉèÃT¸ÀĪÀ ¥ÀæªÀÈwÛ zÀRͤߣÀ ±ÁvÀªÁºÀ£À, §AUÁ¼ÀzÀ ¥Á®gÀÄ, ZÀAzÀægÀÄ; C¸Áì«Ä£À §æºÀä¥Á® zÉÆgÉUÀ¼ÀÄ; zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ ¥À®èªÀ, ZÉÆüÀ, ¥ÁAqÀå, ºÁUÉà Qæ.±À. 6£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀQÌAvÀ »A¢£À PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥Àæ¹zÀÞ CgÀ¸ÀÄ ªÀÄ£ÉvÀ£ÀUÀ¼ÀªÀgÁzÀ ¥ÁæaãÀ UÀAUÀ, PÀzÀA§ ºÁUÀÆ ¨ÁzÁ«ÄAiÀÄ ZÀ®ÄPÀågÀ D½éPÉAiÀÄ PÁ®zÀ ±Á¸À£ÀUÀ¼À®Æè PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ.
         ±ÁvÀªÁºÀ£ÀgÀ ªÀiÁAqÀ°PÀgÁVzÀÝ ZÀÄlÄUÀ¼À §£ÀªÁ¹AiÀÄ £ÁUÁ ±Á¸À£ÀzÀ°è ¸ÀAªÀvÀìgÀ 10-2 ºÉêÀÄAvÁ£À ¥ÀSÉÆà 2 ¢ªÀ¸À 1 JA§ G¯ÉèÃR«zÉ. E°è MAzÀÄ ªÀµÀðPÉÌ ªÀÄÆgÀÄ IÄvÀÄUÀ¼ÀÄ; CAzÀgÉ: VæõÀä, ªÀµÀð ªÀÄvÀÄÛ ºÉêÀÄAvÀ (¨ÉùUÉ, ªÀļÉUÁ® ªÀÄvÀÄÛ ZÀ½UÁ®), MAzÀÄ IÄvÀÄ«UÉ JAlÄ ¥ÀPÀëUÀ¼ÀÄ, MAzÀÄ ¥ÀPÀëPÉÌ ºÀ¢£ÉÊzÀÄ ¢£ÀUÀ¼ÀÄ JA§ UÀt£É §¼ÀPÉAiÀÄ°èzÀÄÝzÀÄ UÉÆÃZÀj¸ÀÄvÀÛzÉ. ±ÁvÀªÁºÀ£ÀgÀ C£ÀAvÀgÀ zÀQëët ¨sÁgÀvÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÀÄ ¥À®èªÀ, UÀAUÀ, PÀzÀA§, ZÉÆüÀ, ZÉÃgÀ ¥ÁAqÀågÉà ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀgÀ D½éPÉUÉ M¼À¥ÀnÖ¢ÝvÀÄ. CªÀgÀ ¥ÁæaãÀ ±Á¸À£ÀUÀ¼À°è gÁd£À DqÀ½vÀ ªÀµÀð UÀt£ÉAiÉÄà «±ÉõÀªÁV §¼ÀPÉAiÀiÁVgÀĪÀÅzÀÄ PÀAqÀÄ §gÀÄvÀÛzÉ. IÄvÀÄ, ¥ÀPÀë ªÀÄvÀÄÛ ¢£ÀUÀ¼À UÀt£ÉAiÀÄ eÉÆvÉUÉ ºÀ®ªÀÅ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è £ÀPÀëvÀæ, ªÀÄƺÀÆvÀðUÀ¼À G¯ÉèÃRUÀ¼ÀÆ EgÀĪÀÅzÀÄAlÄ.
        PÀzÀA§ ªÀÄÈUÉñÀªÀªÀÄð£À JgÀqÀ£ÉAiÀÄ ªÀµÀðzÀ vÁªÀÄæ ±Á¸À£ÀzÀ°è ²æà «dAiÀÄ ²ªÀªÀÄÈUÉñÀªÀªÀÄäðtB «dAiÀĪÉÊd¬ÄPÀB ¸ÀAªÀvÀìgÀB ¢éwÃAiÀÄB ºÉêÀÄAvÀ ¥ÀPÀëB ZÀvÀÄvÀÜð wyzÀÝð±À«Äà (JgÀqÀ£ÉAiÀÄ ªÀµÀðzÀ ºÉêÀÄAvÀ IÄvÀÄ«£À 4£ÉAiÀÄ ¥ÀPÀë 10£ÉAiÀÄ wy)  JAzÀÄ GPÀÛªÁVzÉ.
        UÀAUÀgÀ¸ÀgÀ PÁ®zÀ »AzÀÆ¥ÀÄgÀ vÁ®ÆQ£À ±Á¸À£ÀPÉÆÃmÉ UÁæªÀÄzÀ vÁªÀÄæ ±Á¸À£ÀzÀ°è ¥ÀæxÀªÉÄà ¸ÀAªÀvÀìgÉà ¥sÁ®ÄΣÀ ªÀiÁ¸É ±ÀÄPÀè¥ÀPÉëà wxËzÀ±ÀªÀiÁåA JAzÀÄ GPÀÛªÁVzÉ. UÀAUÀ zÀÄ«ð¤ÃvÀ£À GvÀÛ£ÀÆgÀÄ vÁªÀÄæ ±Á¸À£ÀzÀ°è .............ªÀvÀðªÀiÁ£Éà «A±ÀvÀÛªÉÄà «dAiÀÄ ¸ÀAªÀvÀìgÉà PÁwðPÀ ªÀiÁ¸É ¥ËtðªÀiÁå¸ÀA wxË PÀÈwÛPÀ £ÀPÀëvÉæà C©üfvï ªÀÄƺÀÆvÉð JAzÀÄ ªÀÄƺÀÆvÀðzÀ G¯ÉèÃR PÀÆqÀ §A¢zÉ. ºÁUÉà ¥À®èªÀgÀ vÁªÀÄ æ±Á¸À£ÀzÀ°è zsÀªÀÄäðªÀĺÁgÁdB ²æÃPÀAzÀªÀªÀÄäðtB ¥ÀæªÀzÀÞðªÀiÁ£À «dAiÀÄgÁdå ¢éwÃAiÀÄ ¸ÀAªÀvÀìgÉÃ...... (¥À®èªÀ ²æÃPÀAzÀªÀªÀÄð£À vÁªÀÄæ±Á¸À£ÀUÀ¼ÀÄ; EwºÁ¸À zÀ±Àð£À, ¸ÀA¥ÀÄl 25, ¥ÀÄl 26-28) JAzÀÄ G¯ÉèÃRªÁVzÉ.
       ªÀÄļÀ¨ÁUÀ®Ä vÁ®ÆPÀÄ ¨sÉÊgÀPÀÆgÀÄ ¸ÀܼÀzÀ°è£À ZÉÆüÀgÁd gÁeÉÃAzÀæ ZÉÆüÀ£À PÀ£ÀßqÀ ±Á¸À£ÀzÀ°è ¸Àé¹Û ªÀÄ¢gÉUÉÆtØ PÉÆ¥ÀàgÀUÉñÀj ªÀªÀÄäðAUÉ ªÀjµÀ«Ä¥ÀàðvÉÆÛªÀÄâvÀÛgÉƼÀâAiÀÄÝPÀÆgÀ ªÀiÁgɪÀÄä ....... (J.PÀ.10, gÉʸï DªÀÈwÛ, ªÀÄļÀ¨ÁUÀ®Ä 203) JA§ G¯ÉèÃR«zÉ.
        ¸Àé¹Û ²æà PÉÆà ªÀiÁgÀ¥À£ÀägÁ£À ¸ÀÄAzÀgÀ¥ÁArAiÀÄ zÉêÀgïPÀÄÌ AiÀiÁtÄØ 3ªÀzÀÄ...... (ªÉÃ. ªÉÃzÁZÀ®A., ¥ÁAqÀå£ÁnÖ¯ï ªÁuÁ¢gÁAiÀÄgïUÀ¼ï, 1987, ¥ÀÄ. 182) JA§ G¯ÉèÃR ¥ÁAqÀågÁdgÀ ±Á¸À£ÀªÉÇAzÀgÀ°è §A¢zÉ.
         »ÃUÉà ±Á¸À£ÀUÀ¼À°è gÁd£À DqÀ½vÀ ªÀµÀðUÀ¼Éà ¥ÀæzsÁ£ÀªÁV UÀt£ÉAiÀiÁUÀÄwÛzÀÄzÀÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ. ªÀÄÄAzÉ DgÀ£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ C£ÀAvÀgÀzÀ°è  ±ÀPÀ ªÀµÀðzÀ G¯ÉèÃRUÀ¼ÀÄ ±Á¸À£ÀUÀ¼À°è PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ. ±ÀPÀªÀµÀðªÉA§ÄzÀÄ PÀĵÁtgÀ zÉÆgÉ PÁ¤µÀÌ£À DqÀ½vÀ ªÀµÀðªÉAzÀÆ ºÉüÀ¯ÁVzÉ. DzÀgÉ, ªÁ¸ÀÛªÀªÁV CzÀÄ zÀRͤߣÀ ¥Àæ¹zÀÞ CgÀ¸À£ÁzÀ ±ÁvÀªÁºÀ£À ªÀA±ÀzÀ UËvÀ«Ä¥ÀÄvÀæ ±ÁvÀPÀtÂðAiÀÄ DqÀ½vÀ ªÀµÀðªÉAzÀÄ »jAiÀÄ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀPÀgÁVzÀÝ ªÀiÁ£Àå JA. UÉÆëzÀ ¥ÉÊ CªÀgÀÄ ¥Àæw¥Á¢¹zÁÝgÉ. DgÀ£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ £ÀAvÀgÀzÀ zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ, CAzÀgÉ; PÀ£ÁðlPÀzÀ ¨ÁzÁ«Ä ZÀ®ÄPÀågÉà ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀgÀ ±Á¸À£ÀUÀ¼À°è F ±ÀPÀ ªÀµÀðUÀ¼À G¯ÉèÃRUÀ¼ÀÄ «±ÉõÀªÁV PÁt¹PÉÆArgÀĪÀÅzÀ£ÀÄß UÀªÀĤ¸À§ºÀÄzÁVzÉ. ±ÀPÀ ªÀµÉëÃðµÀÄ ZÀvÀıÀêvÉõÀÄ  ¥Àk Ñ µÀ¶ÖAiÀÄÄvÉõÀÄ (465=Qæ.±À.543) JA§ G¯ÉèÃR«gÀĪÀ ±Á¸À£À ¨ÁzÁ«ÄAiÀÄ°èzÀÄÝ ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄ ¥ÀÄ°PÉòAiÀÄzÁVzÉ. EzÀÄ PÀ£ÁðlPÀzÀ°è zÉÆgÉwgÀĪÀ ¥ÁæaãÀvÀªÀĪÁzÀ ±ÀPÀªÀµÀðzÀ G¯ÉèÃR«gÀĪÀ ±Á¸À£ÀªÁVzÉ. EzÀÄ Qæ.±À. 78 jAzÀ DgÀA¨sÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.
        ZÀ®ÄPÀå zÉÆgÉ ªÀÄAUÀ°Ã±À£À ±Á¸À£ÀªÉÇAzÀgÀ°è ²æêÀÄAUÀ°Ã±ÀégÀ gÀt«PÁæ£ÀÛB ¥ÀæªÀzÀÞðªÀiÁ£À gÁdå ¸ÀAªÀvÀìgÉà zÁézÀ±Éà ±ÀPÀ£ÀÈ¥À gÁeÁå©üµÉÃPÀ ¸ÀAªÀvÀìgÉõÉÖwPÁæ£ÉÛõÀÄ ¥ÀAZÀ¸ÀÄvÉõÀÄ JAzÀÄ vÀ£Àß DqÀ½vÀzÀ 12£ÉAiÀÄ ªÀµÀð ºÁUÀÆ ±ÀPÀ£ÀÈ¥Àw gÁeÁå©üµÉÃPÀzÀ 500£ÉAiÀÄ ªÀµÀðªÀ£ÀÄß G¯ÉèÃT¸À¯ÁVzÉ. EzÉà ªÀA±ÀzÀ «£ÀAiÀiÁ¢vÀå, QÃwðªÀªÀÄðgÀ ±Á¸À£ÀUÀ¼À®Æè ±ÀPÀªÀµÀðªÀ£ÀÄß §¼À¹gÀĪÀÅzÀÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ, ±Á°ªÁºÀ£À ±ÀPÀ 1110gÀ G¯ÉèÃR ¥ÀAqÀgÁ¥ÀÄgÀzÀ ªÀÄgÁp ±Á¸À£ÀzÀ°è §A¢zÀÄÝ, EzÉà ¥ÁæAiÀıÀB ±Á°ªÁºÀ£À ±ÀPÉ JA§ÄzÀgÀ ¥ÁæaãÀvÀªÀÄ G¯ÉèÃR«zÀÝAvÉ vÉÆÃgÀÄvÀÛzÉ. ¸ÉÃGtgÀ ±Á¸À£ÀUÀ¼À®Æè C£ÀAvÀgÀzÀ C£ÉÃPÀ zÁR¯ÉUÀ¼À°èAiÀÄÆ «±ÉõÀªÁV «dAiÀÄ£ÀUÀgÀzÀ CgÀ¸ÀgÀ ±Á¸À£ÀUÀ¼À°è ±Á°ªÁºÀ£À±ÀPÉAiÀÄ ¥ÀæAiÉÆÃUÀ ºÉZÁÑV PÀAqÀÄ §gÀÄvÀÛzÉ.
        ±ÀPÀªÀµÀðªÀ£ÀÄß PÀ£ÁðlPÀzÀ ¥Àæ¹zÀÞ CgÀ¸ÀĪÀÄ£ÉvÀ£ÀUÀ¼ÁzÀ gÁµÀÖçPÀÆl, PÀ¯ÁåtzÀ ZÁ¼ÀÄPÀå, ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÀ ªÀiÁAqÀ°PÀgÁVzÀÝ PÀ¼ÀZÀÆgÀå, ¸ÉÃGt ºÁUÀÆ ºÉÆAiÀÄì¼ÀgÀÄ ªÁå¥ÀPÀªÁV §¼À¹gÀĪÀÅzÀÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ. EA¢UÀÆ ¨sÁgÀvÀzÁzÀåAvÀ vÀªÀÄä ¥ÁgÀA¥ÀjPÀ ¥ÀAZÁAUÀUÀ¼À°è «±ÉõÀªÁV §¼ÀPÉUÉƼÀÄîwÛgÀĪÀ ±ÀPÉAiÉÄAzÀgÉ, ±Á°ªÁºÀ£À ±ÀPÉAiÉÄà DVzÉ. C®èzÉ EzÀÄ EAzÀÄ ¨sÁgÀvÀ ¸ÀPÁðgÀzÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÀAZÁAUÀzÀ®Æè vÀ£Àß ¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß G½¹PÉÆrzÉ.
        zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ ±Á¸À£ÀUÀ¼À°è F ±Á°ªÁºÀ£À±ÀPÉAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁvÀæªÀ®èzÉ PÀ°AiÀÄÄUÀ ¸ÀAªÀvÀìgÀ, PÉÆ®èA ¸ÀAªÀvÀìgÀ, ZÁ¼ÀÄPÀå «PÀæªÀÄ ªÀµÀð, ¥ÀÄzÀĪÉÊ¥ÀÄà ¸ÀAªÀvÀìgÀ, »fæ, ¥sÀ¹è, ±ÀƺÀÆgï, ªÀi˯Á¢ ¸ÀAªÀvÀìgÀUÀ¼ÀÆ ±Á¸À£ÀUÀ¼À°è PÀAqÀħgÀÄvÀÛªÉ. F ¸ÀAªÀvÀìgÀUÀ¼À°è PÉ®ªÀÅ ZÁAzÀæ¸ËgÀªÀiÁ£À, ¸ËgÀªÀiÁ£À ºÁUÀÆ ZÁAzÀæªÀiÁ£À ¥ÀzÀÞwUÀ¼À°è UÀt£É ªÀiÁqÀÄwÛgÀĪÀÅzÀÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ. F ¥ÀzÀÞwUÀ¼À eÉÆvÉ eÉÆvÉUÉÃ, ¨ÁæºÀì÷àvÀå ªÀiÁ£ÀzÀ CgÀªÀvÀÄÛ ªÀµÀð ZÀPÀæzÀ ¸ÀAªÀvÀìgÀzÀ UÀt£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¤AiÀÄvÀªÁV §¼À¹gÀĪÀÅzÀÄ PÀÆqÀ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ.
        wAUÀ¼À UÀt£ÉUÉ ZÀAzÀæ£À ZÀ®£ÉAiÀÄ£ÀÆß, ªÀµÀðzÀ UÀt£ÉUÉ ¸ÀÆAiÀÄð£À ZÀ®£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸À«ÄÃPÀtUÉƽ¹ ¨ÉùUÉ, ªÀļÉ, ZÀ½UÁ®UÀ¼ÀÄ JA§ IÄvÀĪÀiÁ£ÀUÀ½UÉ ºÉÆAzÁtÂPÉ AiÀiÁUÀĪÀAvÉ gÀƦ¹PÉÆAqÀ ¥ÀAZÁAUÀªÉà ZÁAzÀæ¸ËgÀªÀiÁ£À ¥ÀAZÁAUÀ. F ¥ÀAZÁAUÀzÀ UÀt£ÉAiÀÄ®Æè wAUÀ¼ÀÄUÀ¼À£ÀÄß CªÀiÁªÁ¸ÉåAiÀÄ £ÀAvÀgÀ¢AzÀ UÀt¸ÀĸÀĪÀÅzÀÄ; ¥ËtðªÉÄAiÀÄ £ÀAvÀgÀ¢AzÀ UÀt¸ÀĪÀÅzÀÄ, JA§ JgÀqÀÄ «zsÀUÀ½ªÉ. zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ PÀ£ÁðlPÀ, DAzsÀæ, ªÀĺÁgÁµÀÖç C®èzÉ GvÀÛgÀ ¨sÁgÀvÀzÀ UÀÄdgÁvï, Mj¸ÁìUÀ¼À®Æè wAUÀ¼À UÀt£É CªÀiÁAvÀ CAzÀgÉ; CªÀiÁªÁ¸ÉåAiÀÄ £ÀAvÀgÀ¢AzÀ UÀt¸ÀĪÀÅzÀÄ gÀÆrüAiÀÄ°èzÉ. ¨sÁgÀvÀzÀ G½zÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼ÉAzÀgÉ; ªÀÄzsÀå ¥ÀæzÉñÀ, gÁeÁ¸ÁÜ£À, GvÀÛgÀ ¥ÀæzÉñÀ, ©ºÁgÀ, dªÀÄÄä PÁ²äÃgÀ, ºÁUÀÆ »ªÀiÁZÀ® ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è ¥ÀÆtðªÀiÁAvÀªÁV §¼ÀPÉAiÀÄ°èzÉ.
        ¸ËgÀªÀiÁ£À ¥ÀzÀÞwAiÀÄ PÁ®UÀt£É zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ°è «±ÉõÀªÁV vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ, PÉÃgÀ¼À ºÁUÀÆ PÀ£ÁðlPÀzÀ vÀļÀÄ£ÁqÀÄ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è §¼ÀPÉAiÀÄ°ègÀĪÀÅzÀÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ. ºÁUÉà GvÀÛgÀ ¨sÁgÀvÀzÀ ¥À²ÑªÀÄ §AUÁ¼À ºÁUÀÆ C¸ÁìAUÀ¼À®Æè §¼ÀPÉ EzÉ. F ¸ËgÀªÀiÁ£ÀzÀ®Æè wAUÀ¼À UÀt£ÉAiÀÄ£ÀÄß CªÀiÁAvÀ¢AzÀ E®èªÉà ¥ÀÆtðªÀiÁAvÀ¢AzÀ UÀt¸ÀĪÀÅzÀÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ. zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ, PÉÃgÀ¼À ºÁUÀÆ  GvÀÛgÀ ¨sÁgÀvÀzÀ ¥À²ÑªÀÄ §AUÁ¼À ºÁUÀÆ C¸ÁìAUÀ¼À°è wAUÀ¼À UÀt£É CªÀiÁAvÀ¢AzÀ ªÀiÁrzÀgÉ, eÁgÁÍAqï, ºÀjAiÀiÁt, ¥ÀAeÁ¨ï, wæ¥ÀÄgÀ, £ÉÃ¥Á¼À, ¨sÀÆvÁ£ïUÀ¼À°è wAUÀ¼À UÀt£É, ¸ËgÀªÀiÁ£ÀªÁVgÀ°Ã, ZÁAzÀæ¸ËgÀªÀiÁ£ÀªÁVgÀ°; CªÀiÁAvÀªÁVAiÉÄà UÀt¸ÀĸÀĪÀÅzÀÄ «±ÉõÀ.
        zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ°è ZÁAzÀæ¸ËgÀªÀiÁ£À ¥ÀzÀÞwAiÀÄ°è wAUÀ¼ÀÄUÀ¼À ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß gÁ²ZÀPÀæzÀ £ÀPÀëvÀæUÀ¼À »£É߯ÉAiÀÄ°è ºÉ¸Àj¸À¯ÁVzÉ. CAzÀgÉ: ZÉÊvÀæ, ªÉʱÁR, .... EvÁå¢ wAUÀ¼ÀÄUÀ¼À ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼À£ÁßV UÀÄgÀw¹zÀgÉ; GvÀÛgÀ PÉÃgÀ¼À ¥ÀæzÉñÀzÀ°è zÁézÀ² gÁ²UÀ¼À ºÉ¸ÀgÀÄUÀ½AzÀ CAzÀgÉ: ªÉÄõÀ, ªÀȵÀ¨sÀ, «ÄxÀÄ£À, PÀPÀðl, ¹AºÀ, PÀ£Áå, ... EvÁå¢ ºÉ¸ÀgÀÄUÀ½AzÀ wAUÀ¼ÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÀgÉ¢gÀĪÀÅzÀÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ. ¸ËgÀªÀiÁ£À ¥ÀzÀÞwAiÀÄ£ÀÄß C£ÀĸÀj¸ÀĪÀ vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ ¥ÀæzÉñÀzÀ°è wAUÀ¼ÀÄUÀ¼À ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼ÀÄ; ZÁAzÀæ¸ËgÀ ¥ÀzÀÞwAiÀÄAvÉ £ÀPÀëvÀæUÀ¼À£Éßà ¥ÀæzsÁ£ÀªÁV C£ÀĸÀj¹zÀgÀÆ, wAUÀ¼À ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼ÀÄ vÀĸÀÄ ©ü£ÀߪÁV PÀAqÀħgÀÄvÀÛªÉ.  CªÀÅUÀ¼À ¥ÀgÀ¸ÀàgÀ ¸ÀA§AzsÀ ºÉÆðPÉUÀ¼À PÉÆõÀ×PÀPÀªÀ£ÀÄß ªÀÄÄAzÉ ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ.
        ªÀµÀðzÀ DgÀA¨sÀzÀ vÉâ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ ¥ÀAZÁAUÀUÀ¼À°è C£ÀĸÀj¸ÀĪÀ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è ©ü£ÀߪÁVgÀĪÀÅzÀÄAlÄ.
      ZÁAzÀæ¸ËgÀ ¥ÀAZÁAUÀzÀ°è ªÀµÀðzÀ DgÀA¨sÀ ZÉÊvÀæ¢AzÀ (ZÉÊvÁæ¢) DgÀA¨sÀªÁzÀgÉ, PÉÃgÀ¼ÀzÀ ¸ËgÀ ¥ÀAZÁAUÀ PÉÆ®èA ¸ÀAªÀvÀìgÀªÀ£ÀÄß ¥ÀæzsÁ£ÀªÁV gÁ² ZÀPÀæzÀ ¹AºÀ ¸ÀAPÁæAw¬ÄAzÀ UÀt¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ.
        MmÁÖgÉ ªÀµÀðzÀ DgÀA¨sÀzÀ ¢£ÀUÀ¼ÀÄ «©ü£Àß ¥ÀzÀÞwAiÀÄ ¥ÀAZÁAUÀUÀ¼À°è ºÁUÀÆ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è «©ü£ÀߪÁVgÀĪÀÅzÀ£ÀÄß UÀªÀĤ¸À§ºÀÄzÁVzÉ.
¸ËgÀ wAUÀ¼ÀÄUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ gÁ²UÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ¸ÀA§AzsÀ

¸ËgÀ wAUÀ¼ÀÄUÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ gÁ²UÀ¼À £ÀqÀÄ«£À ¸ÀA§AzsÀ


gÁ²
¸ÀASÉå


gÁ²AiÀÄ ºÉ¸ÀgÀÄ
§ºÀÄvÉÃPÀ
¸ËgÀªÀiÁ£À
¥ÀAZÁAUÀ¼À°è£À
wAUÀ¼À ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼ÀÄ
     /¥ÀgÁåAiÀÄUÀ¼ÀÄ

vÀ«Ä¼ÀÄ ¸ËgÀªÀiÁ£À
¥ÀAZÁAUÀzÀ°è£À
wAUÀ¼À ºÉ¸ÀgÀÄ
ªÀįÉAiÀiÁ¼À
(PÉÃgÀ¼À)
¸ËgÀ ¥ÀAZÁAUÀzÀ
wAUÀ¼À ºÉ¸ÀgÀÄ
1
ªÉÄõÀ
ªÉʱÁPÀ * /ªÀiÁzsÀªÀ
             (gÁzsÀ)
avÀÛgÉÊ *
ªÉÄÃóµÀ
2
ªÀȵÀ¨sÀ
eÉåõÀ×        / ±ÀÄPÀæ
ªÉÊPÁ¹
ªÀȵÀ¨sÀ
3
«ÄxÀÄ£À
DµÁqÀ      / ±ÀÄa
DtÂ
«ÄxÀÄ£À
4
PÀPÀðl
±ÁæªÀt       / £À¨sÀ
Dr
PÀPÀðl
5
¹AºÀ
¨sÁzÀæ¥ÀzÀ   / £À¨sÀ¸Àå
DªÀtÂ
¹AºÀ *
6
PÀ£Áå
D²éÃd       / EµÀ
¥ÀÄgÀmÁÖ¹
PÀ£Áå
7
vÀįÁ
PÁwðPÀ    / HdÓð
C¥Ààð¹
vÀįÁ
8
ªÀȲÑPÀ
ªÀiÁUÀð²gÀ  / ¸ÀºÀ¸ÀÄì
PÁwðUÉÊ
ªÀȲÑPÀ
9
zsÀ£Àĸï
¥ËµÀ       / ¸ÀºÀºÀå
ªÀiÁUÀð½
zsÀ£Àĸï
10
ªÀÄPÀgÀ
ªÀiÁWÀ      / vÀ¥À¸ÀÄì
vÉÊ
ªÀÄPÀgÀ
11
PÀÄA¨sÀ
¥Á®ÄÎt    / vÀ¥À¸Àå
ªÀiÁ¹
PÀÄA¨sÀ
12
«ÄãÀ
ZÉÊvÀæ        / ªÀÄzsÀÄ
¥ÀAUÀÄtÂ
«ÄãÀ
                                       
                          
  ¸ÀÆZÀ£É: * F aºÉß, ªÀµÀðzÀ DgÀA¨sÀzÀ wAUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆa¸ÀÄvÀÛzÉ.
        zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ PÀ£ÁðlPÀ, DAzsÀæ ªÀÄvÀÄÛ ªÀĺÁgÁµÀÖç ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è ZÁAzÀæ¸ËgÀªÀiÁ£ÀzÀ ¥ÀAZÁAUÀªÉà §¼ÀPÉAiÀÄ°èzÀÄÝ ; ZÁAzÀæªÀiÁ£À GUÁ¢AiÀÄAzÀÄ ªÀµÀðzÀ ªÉÆzÀ®£ÉAiÀÄ ¢£À DgÀA¨sÀªÁUÀÄgÀÄvÀÛzÉ.
        vÀ«Ä¼ÀÄ£ÁqÀÄ, PÉÃgÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ vÀļÀÄ£ÁqÀÄ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è ¸ËgÀªÀiÁ£À ¥ÀAZÁAUÀªÀ£ÀÄß §¼À¸ÀÄwÛzÀÄÝ §ºÀĪÀÄnÖUÉ ZÉÊvÁæ¢ PÀæªÀĪÀ£Éßà §¼À¹zÀgÀÆ ªÀįÉAiÀiÁ¼À ¥ÀæzÉÃzÀ°è ªÀiÁvÀæ ¹AºÀ ªÀiÁ¸À (¨sÁzÀæ¥ÀzÀ=DUÀ¸ïÖ-¸É¥ÀÖA§gï) ¢AzÀ £ÀÆvÀ£À ªÀµÀð (NtA) DgÀA¨sÀUÉƼÀÄîvÀÛzÉ. E°è wAUÀ¼ÀÄUÀ½UÉ gÁ²AiÀÄ ºÉ¸ÀgÀ£Éßà ¤ÃrgÀĪÀÅzÀ£ÀÄß UÀªÀĤ¸À §ºÀÄzÁVzÉ.
        MAzÀÄ ZÁAzÀæ wAUÀ¼À ¸ÀgÁ¸Àj ªÁå¦Û 29.5306 ¢£ÀUÀ¼ÀÄ. ¸ËgÀ wAUÀ¼À ¸ÀgÁ¸Àj ªÁå¦Û 30.4369 ¢£ÀUÀ¼ÀÄ, CAzÀgÉ: MAzÀÄ ªÁ¸ÀÛªÀ ¸ËgÀªÀiÁ£À ªÀµÀðPÀÆÌ ZÁAzÀæªÀiÁ£ÀzÀ ªÀµÀðPÀÆÌ  ¸ÀÆÜ®ªÁV ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 11 ¢£ÀUÀ¼À ªÀåvÁå¸À«gÀÄvÀÛzÉ. ºÁUÁV ZÁAzÀæªÀiÁ£ÀzÀ  ªÀµÀðªÀ£ÀÄß IÄvÀĪÀiÁ£ÀUÀ½UÉ C£ÀĸÁgÀªÁVgÀĪÀ ¸ËgÀªÀiÁ£ÀzÀ ªÀµÀðzÉÆA¢UÉ ¸ÀjzÀÆV¹PÉƼÀî®Ä ªÀiÁrPÉÆArgÀĪÀÅzÉ  ZÁAzÀæ¸ËgÀªÀiÁ£À ¸ÀAªÀvÀìgÀzÀ  ¥ÀAZÁAUÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀiÁVzÉ. EzÀ£ÀÄß »AzÀÆUÀ¼ÀÄ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ZÁAzÀæªÀiÁ£ÀªÉAzÉà PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.  F ¥ÀzÀÞwAiÉÄà ¨sÁgÀvÀzÁzÀåAvÀ ºÉZÀÄÑ ¥ÀæZÀ°vÀ«gÀĪÀÅzÁVzÉ.
        C£ÀĸÀj¸ÀĪÀ ¥ÀAZÁAUÀ ZÁAzÀæªÀiÁ£ÀªÁUÀ°Ã ZÁAzÀæ¸ËgÀªÀiÁ£ÀªÁVgÀ°Ã, ¸ËgÀªÀiÁ£ÀªÁUÀ° - zsÁ«ÄðPÀ DZÀgÀuÉUÀ½UÉ wy, ªÁgÀ, £ÀPÀëvÀæUÀ¼À UÀt£ÉAiÉÄà ¥ÀæzsÁ£ÀªÁUÀĪÀÅzÀjAzÀ F jÃwAiÀÄ ºÉÆAzÁtÂPÉ wÃgÀ CUÀvÀåªÁUÀÄvÀÛzÉ. D PÁgÀt¢AzÀ¯Éà ZÁAzÀæ¸ËgÀ ¥ÀAZÁAUÀ ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ°è ¤AiÀÄvÀ PÁ®zÀ°è C¢üPÀ CxÀªÁ ±ÀÆ£Àå wAUÀ¼ÀÄUÀ¼À ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀÄ£ÀÄß ªÀiÁrPÉÆArgÀĪÀÅzÀÄ.
         zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ°è ¥ÀæZÀ°vÀ«gÀĪÀ ±Á°ªÁºÀ£À ±ÀPÉ, PÀ°AiÀÄÄUÀ ¸ÀAªÀvÀìgÀUÀ¼À UÀt£ÉAiÀÄ°è ZÉÊvÁæ¢ (ªÀiÁað-J¦æ¯ï) PÀæªÀĪÀ£ÀÄß C£ÀĸÀj¹zÀ ZÁAzÀæ¸ËgÀ ¥ÀzÀÞwAiÉÄà ¥ÀæzsÁ£ÀªÁVzÀÝgÉ, ¸ËgÀ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ°è ªÉʱÁSÁ¢ CxÀªÁ ¹AºÁ¢ (¨sÁzÀæ¥ÀzÀ) ¥ÀzÀÞwUÀ¼À£ÀÄß C£ÀĸÀj¹gÀĪÀÅzÀÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ.
          ±Á°ªÁºÀ£À ±ÀPÉAiÀÄ §UÉÎ »A¢£À ¥ÀÄlUÀ¼À°è ¸ÀÆÜ® «ªÀgÀuÉAiÀÄ£ÀÄß ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. ¥Àæ¸ÀÄÛvÀ zÀQët ¨sÁgÀvÀ ¥ÀæzÉñÀzÀ°è£À ±Á¸À£ÀUÀ¼À°è GPÀÛªÁVgÀĪÀ ¸ÀAªÀvÀìgÀUÀ¼À §UÉÎ UÀªÀĤ¸ÉÆÃt.
        PÀ°AiÀÄÄUÀ ¸ÀAªÀvÀìgÀ: ¨ÁzÁ«Ä ZÀ®ÄPÀågÀ PÁ®zÀ¯Éèà PÀ°AiÀÄÄUÀ ¸ÀAªÀvÀìgÀzÀ G¯ÉèÃR §A¢zÉ. ªÀĺÁ¨sÁgÀvÀzÀ AiÀÄÄzÀÞªÀÅ Qæ.¥ÀÆ. 3102 gÀ°è £ÀqɬÄvÀÄ. D AiÀÄÄzÀÞzÀ £ÀAvÀgÀ PÀ°AiÀÄÄUÀ ¥ÁægÀA¨sÀªÁ¬ÄvÀÄ. CAzÀgÉ ªÀĺÁ¨sÁgÀvÀzÀ zsÀªÀÄðgÁAiÀÄ (AiÀÄÄ¢ü¶×gÀ)£ÀÄ  ¥ÀlÖPÉÌ §AzÀ PÁ® JA§ ºÉýPÉUÀ¼À DzsÁgÀzÀ ªÉÄÃ¯É F ¸ÀAªÀvÀìgÀzÀ UÀt£É ¤AwzÉ. EzÀÄ zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ C£ÉÃPÀ ±Á¸À£ÀUÀ¼À°è PÁt¹PÉÆArzÉ. §ºÀÄvÉÃPÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è ±ÀPÀ(±Á°ªÁºÀ£À ±ÀPÀ) E®èªÉ EvÀgÀ ¸ÀAªÀvÀìgÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ EzÀÄ §¼ÀPÉAiÀiÁVzÉ. EA¢UÀÆ ¨sÁgÀvÀzÀ ¥ÁgÀA¥ÀjPÀ ¥ÀAZÁAUÀUÀ¼À°è EzÀÄ vÀ£Àß ¸ÁÜ£ÀªÀ£ÀÄß G½¹PÉÆArzÉ. Qæ.±À. 634 gÀ LºÉƼÉAiÀÄ ±Á¸À£ÀzÀ°è F ¸ÀAªÀvÀìgÀzÀ G¯ÉèÃR«zÀÄÝ ±ÀPÀ 556, ¨ÁgÀvÀ AiÀÄÄzÀÞ¢AzÀ 3735 ªÀµÀðUÀ¼ÀÄ ¸ÀA¢ü¹zÀ PÀ°PÁ®zÀ°è  CAzÀgÀgÉ PÀ°AiÀÄÄUÀ ¸ÀAªÀvÀìgÀ 3735 £ÉAiÀÄ ªÀµÀðzÀAzÀÄ  ±Á¸À£À ºÁQ¹zÀ «ªÀgÀ §A¢zÉ. ¸Àé¹Û PÀ°ªÀgÀĵÀ 4518 ±ÀPÁ§Ý 1339£ÉAiÀÄ ªÉÄÃ¯É ¸À®ÄèªÀ ºÉë¼ÀA© ¸ÀAªÀvÀìgÀzÀ DµÁqsÀ ±ÀÄ  ¸ÉÆà JA§ G¯ÉèÃR PÉÆïÁgÀ f¯ÉèAiÀÄ ±Á¸À£ÀªÉÇAzÀgÀ°è §A¢zÉ. E°è ¥ÀPÀë ªÀÄvÀÄÛ ªÁgÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆa¸À®Ä ±ÀÄ. ¸ÉÆÃ. JA§ ¸ÀAPÉëÃ¥ÀUÀ¼À£ÀÄß PÁt§ºÀÄzÁVzÉ. F jÃwAiÀÄ ¸ÀAPÉëÃ¥ÀUÀ¼À §¼ÀPÉ ±Á¸À£ÀUÀ¼À PÁ®UÀt£Á ¨sÁUÀzÀ°è §ºÀÄ ¥ÁæaãÀ PÁ®¢AzÀ¯Éà §¼ÀPÉUÉÆArgÀĪÀÅzÀ£ÀÄß PÁt§ºÀÄzÁVzÉ.
PÉÆ®èA ¸ÀAªÀvÀìgÀ: PÉÃgÀ¼ÀzÀ PÉÆa£ï ¥ÀæzÉñÀzÀ PÉÆ®A§¥ÀlÖt (PÀÄå¯Á£ï)zÀ ¸ÁÜ¥À£ÉAiÀÄ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è DgÀA©ü¹zÀ ¸ÀAªÀvÀìgÀ UÀt£ÉAiÉÄà PÉÆ®èA DAqÀÄ CxÀªÁ PÉÆ®A§ ¸ÀAªÀvÀìgÀ JAzÀÄ ¨sÁ«¸À¯ÁVzÉ. EzÀÄ ªÀÄ®AiÀiÁ¼À ¨sÁµÉ ªÀiÁvÀ£ÁqÀĪÀ ¥ÀæzÉñÀ ºÁUÀÆ EA¢£À vÀ«Ä¼ÀÄ£Ár£À wgÀÄ£À¯Ééð ªÀÄvÀÄÛ PÀ£ÁåPÀĪÀiÁj ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è ¥Àæa°vÀ«zÉ. (EzÀ£ÀÄß ¥ËgÁtÂPÀ ¯ÉSÁÍZÁgÀzÀ »£É߯ÉAiÀÄ°è ¥ÀgÀĵÀÄgÁªÀÄ ¸ÀAªÀvÀìgÀªÉAzÀÄ PÀÆqÀ ºÉüÀĪÀÅzÀÄAlÄ. ¸ËgÀ ¥ÀzÀÞwUÉ ¸ÉÃjzÀ EzÀgÀ DgÀA¨sÀªÀ£ÀÄß PÉÃgÀ¼ÀzÀ GvÀÛgÀzÀ ¨sÁUÀzÀ°è PÀ£Áå ¸ÀAPÁæAw¬ÄAzÀ CAzÀgÉ ¸ËgÀ C²é£À 1 jAzÀ UÀt¸ÀÄvÁÛgÉ. DzÀgÉ wgÀÄ£À¯Ééð ªÀÄvÀÄÛ CzÀgÀ £ÉgÉ ºÉÆgÉAiÀÄ ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è EzÀ£ÀÄß ¹AºÀ ¸ÀAPÁæAw¬ÄAzÀ CAzÀgÉ ¸ËgÀ¨sÁzÀæ¥ÀzÀ 1jAzÀ UÀt¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. GvÀÛgÀ PÉÃgÀ¼ÀzÀ°è  wAUÀ¼ÀÄUÀ¼À ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß ªÉÄõÀ, ªÀȵÀ¨sÀ, ... EvÁå¢ gÁ²UÀ¼À ºÉ¸Àj£À°è PÀgÉzÀgÉ; zÀQëtzÀ°è £ÀPÀëvÀæUÀ¼À »£É߯ÉAiÀÄļÀî ZÉÊvÀæ, ªÉʱÁR, ... PÀæªÀÄzÀ°è UÀt¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. «ÃgÀ gÀ«ªÀªÀÄð£À wgÀĪÀ£ÀAvÀ¥ÀÄgÀzÀ ±Á¸À£ÀzÀ°è PÉÆ®èA¸ÀAªÀvÀìgÀzÀ G¯ÉèÃR §A¢zÉ. PÀ°ªÀµÀð 4702 PÉÆ®èA ªÀµÀð 776 JAzÀÄ G¯ÉèÃTvÀªÁVzÉ. ºÁUÁV PÀ°ªÀµÀð ºÁUÀÆ PÉÆ®èA ¸ÀAªÀvÀ¸ÀgÀUÀ¼À £ÀqÀÄªÉ 3925 ªÀµÀðUÀ¼À CAvÀgÀ«zÉ. PÉÆ®èA ªÀµÀðPÉÌ 825£ÀÄß PÀÆqÀĪÀÅzÀjAzÀ ¥ÀæZÀ°vÀ Qæ¸ÀÛ±ÀPÉ §gÀÄvÀÛzÉ.
        ZÁ¼ÀÄPÀå «PÀæªÀÄ ªÀµÀð: zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ°è gÁµÀÖçPÀÆlgÀ D½éPÉAiÀÄ £ÀAvÀgÀ C¢üPÁgÀPÉÌ §AzÀ zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ «±Á® ¥ÀæzÉñÀzÀ MqÉAiÀÄgÁzÀªÀgÀÄ PÀ¯ÁåtzÀ ZÁ¼ÀÄPÀågÀÄ. EªÀgÀÄ ªÀÄÆ®vÀB ¨ÁzÁ«Ä ZÀ®ÄPÀågÀ ¸ÀAvÀwAiÀĪÀgÀÄ. EªÀgÀ°è ±ÀPÀ 988 gÀ°è CAzÀgÉ Qæ. ±À. 1076gÀ°è ¥ÀlÖPÉÌ §AzÀ DgÀ£ÉAiÀÄ «PÀæªÀiÁ¢vÀå£ÀÄ §ºÀÄ ¥Àæ¹zÀÞ ¸ÁªÀiÁæl. FvÀ£ÀÄ vÀ£ÀßzÉà DzÀ ZÁ®ÄPÀå«PÀæªÀÄ ªÀµÀðªÀ£ÀÄß DgÀA©ü¹zÀ£ÀÄ. EzÀÄ DvÀ£ÀÄ ¥ÀlÖPÉÌ §AzÀ ¢£À¢AzÀ DgÀA¨sÀUÉÆArvÀÄ. EzÀ£ÀÄß ªÀÄÄAzÉ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ MAzÀÄ£ÀÆgÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À PÁ® PÀ¯ÁåtzÀ ZÁ¼ÀÄPÀå ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÀ ªÀiÁAqÀ°PÀ CgÀ¸ÀgÀÄ §¼À¹gÀĪÀÅzÀÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ. F ZÁ¼ÀÄPÀå «PÀæªÀÄ ªÀµÀðzÀ G¯ÉèÃR«gÀĪÀ ±Á¸À£ÀUÀ¼ÀÄ «±ÉõÀªÁV GvÀÛgÀ PÀ£ÁðlPÀ ªÀÄvÀÄÛ CzÀPÉÌ ºÉÆA¢PÉÆArgÀĪÀ DAzsÀæ ªÀÄvÀÄÛ ªÀĺÁgÁµÀÖç ¥ÀæzÉñÀUÀ¼À°è ºÁUÀÆ zÀQët PÀ£ÁðlPÀzÀ avÀæzÀÄUÀð, ²ªÀªÉÆUÀÎ, zÁªÀtUÉgÉ f¯ÉèUÀ¼À ±Á¸À£ÀUÀ¼À®Æè PÁt§ºÀÄzÁVzÉ. GzÁ: ZÁ¼ÀÄPÀå «PÀæªÀÄ PÁ®zÀ 48 PÉÆæâü ¸ÀAªÀvÀìgÀzÀ GvÀÛgÁAiÀÄt ¸ÀAPÁæAw vÀæAiÉÆÃzÀ² D¢ªÁgÀzÀAzÀÄ (F «ªÀgÀUÀ¼ÀÄ Qæ.±À. 1125 d£ÀªÀj 4, ¨sÁ£ÀĪÁgÀPÉÌ ¸ÀjºÉÆAzÀÄvÀÛzÉ.) DgÀ£ÉAiÀÄ «PÀæªÀiÁ¢vÀå£À ªÀÄgÀtzÀ £ÀAvÀgÀªÀÇ F ZÁ¼ÀÄPÀå «PÀæªÀÄ ªÀµÀðzÀ §¼ÀPÉ PÀéavÁÛV ªÀÄÄAzÀĪÀj¢vÁÛzÀgÀÆ, ªÀÄÄAzÉ ¥ÀlÖPÉÌ §AzÀ CzÉà ªÀA±ÀzÀ ºÁUÀÆ PÀ®ZÀÄgÀå, ºÉÆAiÀÄì¼À, ¸ÉÃGt, ºÁ£ÀUÀ¯ï PÀzÀA§gÀ PÉ®ªÀÅ CgÀ¸ÀgÀÆ vÀªÀÄä vÀªÀÄä ºÉ¸Àj£À DqÀ½vÀ ªÀµÀðUÀ¼À£ÀÄß ¸Áܦ¹PÉÆArzÀÄÝzÀÄ ±Á¸À£ÀUÀ½AzÀ ªÀÄ£ÀUÁt§ºÀÄzÁVzÉ. ºÁUÉ ¸ÁܦvÀªÁzÀ §ºÀÄvÉÃPÀ ¸ÀAªÀvÀìgÀUÀ¼É¯Áè DAiÀiÁ CgÀ¸ÀgÀ CqÀ½vÀ CªÀ¢üAiÀÄ®èµÉÖà §¼ÀPÉAiÀÄ°èzÀÄÝ C£ÀAvÀgÀzÀ°è ªÀÄƯÉUÀÄA¥ÁVgÀĪÀÅzÀÄAlÄ.
¥ÀÄzÀĪÉÊ¥ÀÄà ¸ÀAªÀvÀìgÀ: PÉÃgÀ¼ÀzÀ PÉÆa£ï£À GvÀÛgÀQÌgÀĪÀ ©Ã¦Ã£ï JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄĪÀ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 21 Q.«ÄÃ. GzÀÝ, 1.6 Q.«ÄÃ. CUÀ®zÀµÀÄÖ «¸ÁÛgÀ«gÀĪÀ MAzÀÄ ¢éÃ¥À«zÉ. D ¥ÀæzÉñÀzÀ°è ¥ÀÄzÀÄ=ºÉƸÀzÁV  ªÉ¥À=ªÀ¸Àw ¸ËPÀAiÀÄðªÀ£ÀÄß PÀ°à¹zÀ £É£À¦UÁV ¥ÀÄzÀĪÉÊ¥ÀÄà ¸ÀAªÀvÀìgÀªÀ£ÀÄß Qæ.±À. 1341gÀ°è DgÀA©ü¸À¯Á¬ÄvÀÄ. PÉÆa£ï gÁdå ªÀÄvÀÄÛ qÀZï F¸ïÖ EArAiÀiÁ PÀA¥À¤AiÀĪÀgÀ £ÀqÀÄªÉ K¥ÀðlÖ M¥ÀàAzÀªÀ£ÀÄß M¼ÀUÉÆAqÀ vÁªÀÄæ ±Á¸À£ÀzÀ°è ¥ÀÄzÀĪÉÊ¥ÀÄà ¸ÀAªÀvÀìgÀ 322, «ÄãÀ 14 JA§ G¯ÉèÃR §A¢zÉ. F vÉâ «ªÀgÀUÀ¼ÀÄ Qæ.±À. 1663gÀ ªÀiÁað 22PÉÌ ¸ÀjºÉÆAzÀÄvÀÛzÉ. F ¸ÀAªÀvÀìgÀ UÀt£ÉAiÀÄÄ PÉÆa£ï ¥ÀæzÉñÀzÀ°è PÉ®PÁ® §¼ÀPÉAiÀÄ°èvÀÄÛ.
CgÀªÀvÀÄÛ ªÀµÀð ZÀPÀæzÀ ¨ÁæºÀ¸ÀàvÀåªÀiÁ£À: ¨sÁgÀvÀzÀ ±Á¸À£ÀUÀ¼À°è ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ±ÀPÀªÀµÀð CxÀªÁ EvÀgÀ ¸ÀAªÀvÀìgÀUÀ¼ÉÆA¢UÉ ¥Àæ¨sÀªÁ¢AiÀÄ 60 ¸ÀAªÀvÀìgÀ ZÀPÀæzÀ ¨ÁæºÀ¸ÀàvÀåªÀiÁ£ÀzÀ UÀt£ÉAiÀÄ ªÀµÀðUÀ¼À ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼À §¼ÀPÉAiÀÄ°ègÀĪÀÅzÀÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ. F ¸ÀAªÀvÀìgÀzÀ ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼À£ÀÄß  PÉ®ªÀÅ ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è ¸ÀévÀAvÀæªÁVAiÀÄÆ §¼À¹gÀĪÀÅzÀÄAlÄ. §ÈºÀ¸Ààw JAzÀgÉ UÀÄgÀÄ, £ÀPÀëvÀæªÀÅ MAzÀÄ ¤¢ðµÀÖ gÁ²ZÀPÀæzÀ aºÉßAiÀÄ°è £É¯É¸ÀĪÀ CªÀ¢üAiÀÄÄ 361 ¢£À, 2 WÀnPÁ ªÀÄvÀÄÛ 5 ¥À®UÀ¼ÀVgÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ ¸ËgÀªÀµÀðPÉÌ 4 ¢£À 13 WÀnPÁ ªÀÄvÀÄÛ 26 ¥À®UÀ¼ÀµÀÄÖ QjzÁVgÀÄvÀÛzÉ. ºÁUÁV 85 ªÀµÀðUÀ¼À°è MAzÀÄ §ÈºÀ¸ÀàvÀå ªÀµÀð PÀëAiÀĪÁUÀÄvÀÛzÉ. F 60 ªÀµÀð ZÀPÀæzÀ §ÈºÀ¸ÀàvÀåªÀiÁ£ÀzÀ ¥Àæw ªÀµÀðPÀÆÌ ¥ÀævÉåÃPÀ ºÉ¸ÀgÀÄUÀ½gÀÄvÀÛªÉ. CªÉÃ: ¥Àæ¨sÀªÀ, «¨sÀªÀ, ±ÀÄPÀè, ¥ÀæªÉÆÃzsÀÆvÀ, ¥ÀæeÁ¥Àw.... EvÁå¢ ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼ÀÄ.
        ºÀ£ÉßgÀqÀÄ ºÀ¢ªÀÄÆgÀ£ÉAiÀÄ ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ C£ÀAvÀgÀzÀ°è zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ ªÉÄÃ¯É ªÀÄĹèªÀÄgÀ DPÀæªÀÄtUÀ¼ÀÄ £ÀqÉzÀªÀÅ. CªÀgÀ PÁ®zÀ C£ÉÃPÀ ¥Á¹ð, CgÀ©â ªÀÄvÀÄÛ GzÀÄð ±Á¸À£ÀUÀ¼ÀÄ ºÁUÀÆ PÁUÀzÀ ¥ÀvÀæUÀ¼ÀÄ zÀQët ¨sÁgÀvÀzÁzÀåAvÀ PÀAqÀħA¢ªÉ. CªÀÅUÀ¼À°è »fæ, ¥sÀ¹è, ªÀÄÈUÀ¸Á¯ï, ¸ÀÄgï ºÁUÀÆ ªÀiˮƢ ¸ÀAªÀvÀìgÀUÀ¼À G¯ÉèÃRUÀ¼ÀÄ PÁt¹PÉÆArªÉ.
»fæ ¸ÀAªÀvÀìgÀ:  E¸ÁèA zsÀªÀÄðzÀ ¸ÁÜ¥ÀPÀ ªÀĺÀªÀÄäzÀ£ÀÄ Qæ.±À. 622 dįÉÊ 15gÀAzÀÄ ªÀÄPÁÌ¢AzÀ ªÀĢãÀPÉÌ vÉgÀ½zÀ ¢£À¢AzÀ F PÁ®ªÀ£ÀÄß UÀt¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. »fæ ¸ÀAªÀvÀìgÀªÀÅ ±ÀÄzÀÞ ZÁAzÀæªÀiÁ£À ¥ÀzÀÞwAiÀÄzÁVzÉ. CªÀiÁªÁ¸ÉåAiÀÄ £ÀAvÀgÀ ZÀAzÀæ ¸ÀAeÉ PÁt¹PÉƼÀÄîªÀ ¢£À¢AzÀ wAUÀ¼ÀÄ DgÀA¨sÀªÁUÀÄvÀÛzÉ. ¢£ÀzÀ UÀt£É DAiÀiÁ ¢£ÀzÀ ¸ÀAeɬÄAzÀ ªÀÄÄA¢£À ¢£ÀzÀ ¸ÀAeÉAiÀĪÀgÉUÉ DVgÀÄvÀÛzÉ. F ¸ÀAªÀvÀìgÀªÀÅ ¸ËgÀ ¸ÀAªÀvÀìgÀQÌAvÀ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 11 ¢£ÀUÀ¼ÀµÀÄÖ QjzÁVgÀĪÀÅzÀjAzÀ 100 ¸ËgÀ ¸ÀAªÀvÀìgÀUÀ½UÉ 103 »fæ ªÀµÀðUÀ¼ÀÄ §gÀÄvÀÛªÉ. F ¸ÀAªÀvÀìgÀªÀÅ ¸ËgÀ ªÀµÀðzÀ AiÀiÁªÀÅzÉà wAUÀ¼À°è IÄvÀĪÀiÁ£ÀzÀ CAPɬĮèzÉ §gÀ§ºÀÄzÁVzÉ. F ¸ÀAªÀvÀìgÀzÀ  G¯ÉèÃRªÀÅ PÉ®ªÀÅ ¥Á¹ð, CgÁ©Pï ±Á¸À£ÀUÀ¼À®èµÉÖ C®èzÉ ¸ÀA¸ÀÌøvÀ ªÀÄvÀÄÛ zÉòÃAiÀÄ ¨sÁµÉAiÀÄ ±Á¸À£ÀUÀ¼À®Æè PÀAqÀħA¢zÉ.
¥sÀ¹è ¸ÀAªÀvÀìgÀ: EzÀÄ ZÁAzÀæ¸ËgÀ ¥ÀzÀzsÀÞwAiÀÄ ¸ÀAªÀvÀìgÀªÁVzÉ. ªÉÆUÀ¯ï zÉÆgÉ CPÀâgÀ£ÀÄ Qæ.±À. 1563gÀ°è »fæ ªÀµÀð 971£ÀÄß ¸ËgÀªÀiÁ£ÀªÁV ¥ÀjªÀwð¹ ¥sÀ¹è ªÀµÀðªÀ£ÀÄß eÁjUÉ vÀAzÀ£ÀÄ. EzÀÄ ¨sÁgÀvÀzÀ ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ ¨sÁUÀUÀ¼À°è ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 2 1/4  ªÀµÀðUÀ¼À ªÀåvÁå¸ÀzÀ°è §¼ÀPÉAiÀÄ°èvÀÄÛ. zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ ¥sÀ¹è GvÀÛgÀzÀ ¥sÀ¹è ªÀµÀðQÌAvÀ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 2 1/¼ ªÀµÀðUÀ¼ÀµÀÄÖ ªÀÄÄAzÀPÉÌ EzÉ. µÀºÀdºÁ£À£ÀÄ »fæ 1046 CAzÀgÉ Qæ.±À. 1636jAzÀ zÀQët¨sÁgÀvÀzÀ°è EzÀ£ÀÄß eÁjUÉ vÀAzÀ£ÀÄ. ¥ÀæZÀ°vÀ ¥sÀ¹è ªÀµÀðPÉÌ 590-91£ÀÄß PÀÆqÀĪÀÅzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ ¥ÀæZÀ°vÀ Qæ¸ÀÛ ±ÀPÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀħºÀÄzÀÄ. Qæ.±À. 1800gÀ°è dįÉÊ 13jAzÀ DgÀA¨sÀªÁUÀÄwÛzÀÝ ¥sÀ¹è ªÀµÀð Qæ.±À. 1855 jAzÀ dįÉÊ 1jAzÀ UÀt¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. ¥sÀ¹è JA§ÄzÀÄ ¥sÀ¸À°UÉ CAzÀgÉ ¨É¼ÉUÀ½UÉ ¸ÀA§¢ü¹zÀÄÝ JAzÀxÀð. ªÀÄĹèA zÉÆgÉUÀ¼ÀÄ PÀAzÁAiÀiÁ¢UÀ¼À£ÀÄß ªÀ¸ÀÆ®Ä ªÀiÁqÀ®Ä F PÁ® UÀt£ÉAiÀÄ£ÀÄß §¼À¹zÀgÀÄ.
±ÀƺÀÆgï ¸ÀAªÀvÀìgÀ: zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ ¸Àj¸ÀĪÀiÁgÀÄ PÉÃAzÀæ ¸ÁÜ£ÀzÀ°ègÀĪÀ ©eÁ¥ÀÄgÀ¢AzÀ D½éPÉ £ÀqɹzÀ D¢¯ï ±Á»UÀ¼ÀÄ vÀªÀÄä ¥sÀªÀiÁð£ïUÀ¼À°è, »fæ ªÀµÀðzÀ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ ¥ÀjªÀwðvÀ ±ÀƺÀÆgï ±ÁºÀÆgï CxÀªÁ ¸ÀÄgï JA§ ºÉ¸Àj£À ¸ÀAªÀvÀìgÀªÀ£ÀÄß §¼ÀPÉUÉ vÀAzÀgÀÄ. EzÀÄ ¥sÀ¹èAiÀÄAvÉ ¸ËgÀªÀiÁ£ÀPÉÌ ¥ÀjªÀwðvÀªÁzÀ ¸ÀAªÀvÀìgÀªÁVzÉ. EzÀ£ÀÄß C©ð CxÀªÁ ªÀÄÈUÀ¸Á¯ï JAzÀÆ PÀgÉ¢gÀĪÀÅzÀÄAlÄ ¸ÀÆAiÀÄð£ÀÄ ªÀÄÈUÀ²gÀPÉÌ ¥ÀæªÉò¸ÀĪÀ wAUÀ½¤AzÀ F ªÀµÀðªÀÅ DgÀA¨sÀªÁUÀĪÀÅzÀjAzÀ EzÀPÉÌ ªÀÄÈUÀ¸Á¯ï JA§ C£Àé¬ÄPÀ ºÉ¸ÀgÀÄ ¥Áæ¥ÀÛªÁVzÉ. G¯ÉèTvÀ ±ÀƺÀÆgï ªÀµÀðPÉÌ 599-60 £ÀÄß PÀÆqÀĪÀÅzÀjAzÀ Qæ¸ÀÛ ±ÀPÉAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀħºÀÄzÀÄ. EzÀ£ÀÄß ¸ÀįÁÛ£ï ªÀĺÀªÀÄäzï ©£ï vÉÆUÀ®Pï (1325-51)£ÀÄ ¸ÉÃGtgÀ gÁdzsÁ¤AiÀiÁzÀ zÉêÀVj (zË®vÀ¨Ázï)£ÀÄß DPÀæ«Ä¹zÁV¤AzÀ UÀt£É  DgÀA¨sÀªÁVzÉAiÉÄAzÀÄ H»¸À¯ÁVzÉ. EzÀÄ «±ÉõÀªÀV ªÀÄgÁoÀgÀ zÁR¯ÉUÀ¼À°è PÀAqÀÄ §A¢zÉ.
ªÀiˮƢ ¸ÀAªÀvÀìgÀ: Qæ.±À. 1783gÀ°è ¹AºÁ¸À£ÀªÉÃjzÀ ªÉÄʸÀÆj£À ºÀÄ° nÃ¥ÀÆ ¸ÀįÁÛ£À£ÀÄ ªÀiˮƢ JA§ ZÁAzÀæ¸ËgÀ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ ¸ÀAªÀvÀìgÀzÀ UÀt£ÉAiÀÄ£ÀÄß vÀ£Àß D½éPÉ PÁ®zÀ°è eÁjUÉ vÀAzÀ£ÀÄ. CzÀÄ ¥ÀæªÁ¢ ªÀĺÀªÀÄäzÀ£ÀÄ ºÀÄnÖzÀ CAzÀgÉ Qæ. ±À. 572£ÉAiÀÄ ªÀµÀð¢AzÀ ZÁAzÀæ¸ËgÀ ¥ÀzÀÞwAiÀÄAvÉ ¸ÀAªÀvÀìgÀUÀ¼À£ÀÄß ¯ÉRͪÀiÁr ±ÀPÀ 1705 ±ÉÆèsÀ£À ¸ÀAªÀvÀìgÀ (¸ÀAªÀvÀìgÀ ¸ÀASÉå 37)=Qæ.±À. 1783£ÀÄß ªÀiˮƢ ªÀµÀðzÀ 1211 JAzÀÄ UÀÄgÀÄw¹ §¼ÀPÉUÉ vÀgÀ¯Á¬ÄvÀÄ. CzÀÄ nÃ¥ÀÆ ¸ÀįÁÛ£À£ÀÄ ¥ÀlÖPÉÌ §AzÀ ªÀµÀðªÀÇ ºËzÀÄ. E°è GPÀÛªÁVgÀĪÀ ±ÉÆèsÀ£À ¸ÀAªÀvÀìgÀªÀÅ ¥Àæ¨sÀªÁ¢ ¨ÁæºÀ¸ÀàvÀå ZÀPÀæ ¸ÀAªÀvÀìgÀzÀ 37£ÉAiÀÄzÁÝVzÀÄÝ, D ¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß C¨ÁÓzï ¥ÀzÀÞwAiÀÄAvÉ ¤zsÀðj¸À¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. C¨ÁÓzï ¥ÀzÀÞw JAzÀgÉ CgÁ©Pï ªÀtðªÀiÁ¯ÉAiÀÄ CPÀëgÀUÀ½UÉ ºÀ¼Éà »§Äæ ªÀtðªÀiÁ¯ÉAiÀÄ PÀæªÀÄzÀ°è ¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß UÉÆvÀÄÛ ªÀiÁqÀĪÀÅzÀÄ. (C°¥ï=1,¨ÉÃ=2,fêÀiï=3 EvÁå¢). ºÁUÁV nÃ¥ÀÆ ¥ÀlÖPÉÌ §AzÀ 37£ÉAiÀÄ ¸ÀASÉåAiÀÄ ±ÉÆèsÀ£À ¸ÀAªÀvÀìgÀªÀ£ÀÄß gÀhÄQ ¸ÀAªÀvÀìgÀ JAzÀÆ C£ÀAvÀgÀzÀ ¸ÀAªÀvÀìgÀUÀ¼À£ÀÄß CgÀhįï, d®ªï, zÀ®vï JAzÀÄ ªÀÄÄAvÁV ¤zÉÃð²¸À¯ÁVzÉ. nÃ¥ÀÆ ¸ÀįÁÛ£À£À D½éPÉAiÀÄ PÁ®zÀ°è ²æÃgÀAUÀ¥ÀlÖt ªÀÄÄAvÁzÉqÉUÀ¼À°è ªÀiˮƢ ªÀµÀðzÀ G¯ÉèÃR«gÀĪÀ ±Á¸À£ÀUÀ½ªÉ. GzÁ: µÀĪÀiÁgï E ¸Á¯ï CºÀªÀÄzï §Äzï f ªÀiË®Æzï §vÁjÃSï £ÀĺÀĪÀiï gÉÆÃeï E  ¸ÉµÀªÀiÁ â JA§ G¯ÉèÃR (J.PÀ. 6, ²æÃgÀAUÀ¥ÀlÖt 46) §A¢zÉ. F ¸ÀAªÀvÀìgÀzÀ UÀt£ÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀévÀAvÀæªÁV E®èªÉ, §ºÀĪÀÄnÖUÉ »fæ ªÀµÀðzÀ eÉÆvÉAiÀįÉèà G¯ÉèÃT¹gÀĪÀÅzÀÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ.
VæUÉÆÃjAiÀÄ£ï CxÀªÁ Qæ¸ÀÛ±ÀPÉ: EzÀÄ EAzÀÄ ¥Àæ¥ÀAZÀzÁzÀåAvÀ ºÉZÀÄÑ ¥ÀæZÀ°vÀ«gÀĪÀ PÁ®UÀt£ÉAiÀiÁVzÉ. Qæ¸ÀÛ ±ÀPÉ CxÀªÁ VæUÉÆÃjAiÀÄ£ï ªÀµÀðzÀ ªÀÄÆ® gÉÆêÀiï. ªÀÄÆ®vÀB ±ÀÄzÀÞ ZÁAzÀæªÀiÁ£À ¥ÀzÀÞwAiÀÄ PÁ®UÀt£É EzÁV¢ÝvÀÄ. ZÁAzÀæ ¥ÀzÀÞwAiÀÄ PÁ®UÀt£É IÄvÀĪÀiÁ£ÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀjAiÀiÁV ¥Àæw¤¢ü¸ÀĪÀÅ¢®èªÁzÀÝjAzÀ CzÀ£ÀÄß ¸ËgÀ ¥ÀzÀÞwUÉ C¼ÀªÀr¸ÀĪÀ CUÀvÀåvÉ PÀAqÀħA¢vÀÄ. ºÁUÁV gÉÆêÀiï£À dÆ°AiÀÄ¸ï ¹Ã¸ÀgÀ£À  PÁ®zÀ°è £ÀqÉzÀ ¸ÀÄzsÁgÀuÉAiÀÄ ¥ÀjuÁªÀĪÁV CzÀ£ÀÄß ¸ËgÀªÀiÁ£ÀPÉÌ ¥ÀjªÀwðvÀªÁ¬ÄvÀÄ. DzÀgÀÆ Qæ.±À. 1572gÀ ªÉüÉUÉ ¥ÀÄtåPÁ®UÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ vÁjRÄUÀ¼À ºÉÆAzÁtÂPÉ ¸ÀjAiÀiÁV DUÀzÉ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 10 ¢£ÀUÀ¼À ªÀåvÁå¸À PÀAqÀÄ §A¢vÀÄ. CzÀ£ÀÄß ¸Àj¥Àr¸À®Ä ªÀÄÆgÀ£ÉAiÀÄ ¥ÉÆÃ¥sï VæUÉÆÃj PÀæªÀÄ vÉUÉzÀÄ PÉÆAqÀ£ÀÄ. CzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀĪÁV Qæ.±À. 1572gÀ°è, CPÉÆÖçgï 5£ÀÄß 15£ÉAiÀÄ vÁjÃSÉAzÀÄ ªÀiÁ¥Àðr¹ DeÉÕ ºÉÆgÀr¸À¯Á¬ÄvÀÄ. d£ÀªÀj 1, ªÀµÀðzÀ DgÀA¨sÀªÉAzÀÄ ¥ÀjUÀt¸À¯Á¬ÄvÀÄ. ªÀÄÆgÀ£ÉAiÀÄ ¥ÉÆÃ¥ï VæUÉÆÃjAiÀÄ F ¸ÀÄzsÁgÀuÉAiÀÄÄ gÉÆêÀiï, ¸Áà¤µï ªÀÄvÀÄÛ ¥ÉÆÃZÀÄðVøïUÀ¼À°è PÀÆqÀ¯Éà eÁjUÉ §A¢vÀÄ. C£ÀAvÀgÀzÀ PÁ®zÀ°è ¥sÁæ£ïì dªÀÄð¤UÀ¼À°è eÁjAiÀiÁ¬ÄvÀÄ. Qæ.±À. 1917gÀ°è  gÀµÀå£ÀßgÀÄ VæUÉÆÃjAiÀÄ£ï PÁå¯ÉAqÀgÀ£ÀÄß vÀªÀÄä zÉñÀzÀ°è eÁjUÉvÀAzÀgÀÄ. ¨sÁgÀvÀzÀ zÉñÀzÀ°è; ¥Á±ÁÑvÀågÀ D½éPÉ DgÀA¨sÀUÉÆAqÀªÉÄÃ¯É F ±ÀPÉAiÀÄÄ zÀQët ¨sÁgÀvÀªÀÇ ¸ÉÃjzÀAvÉ ¨sÁgÀvÀzÀ°è £É¯ÉUÉÆArvÀÄ. F±ÀPÉAiÀÄ£ÀÄß ±Á¸À£ÀUÀ¼À°è §¼À¹gÀĪÀ ¸ÁPÀµÀÄÖ GzÁºÀgÀuÉUÀ½ªÉ. EAVèµÀÄ ¸À£ï 1860 £Éà  ªÉÄà vÁjÃRÄ 5gÀ®Æè ¬Äà ªÀĺÁgÁd ¸ÀAvÁ£ÁA§ÄdªÀÅ….. ; ¸À£ï 1855 £Éà ¬Äì« ¥É¥ÀÄgÀĪÀjæ /vÀ// 12 AiÀÄ¥sÉæ®Ä 26 ®Ä JA§ G¯ÉèÃRUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀĤ¸À§ºÀÄzÁVzÉ.
       gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÀAZÁAUÀ: ¨sÁgÀvÀPÉÌ ¸ÀévÀAvÀæ §AzÀ £ÀAvÀgÀ gÁeÁåAUÀzÀ ¨sÁUÀªÁV gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÀAZÁAUÀzÀ CUÀvÀåvÉ GAmÁ¬ÄvÀÄ, ºÁUÁV Qæ.±À. 1952gÀ £ÀªÉA§gï £À°è ¨sÁgÀvÀ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÀAZÁAUÀzÀ gÀZÀ£ÉUÁV ¸À«ÄwAiÉÆAzÀ£ÀÄß £ÉëĹvÀÄ. CzÀÄ Qæ.±À. 1957 ªÀiÁað 22£ÉAiÀÄ vÁjÃT¤AzÀ eÁjÃUÉ §gÀĪÀAvÉ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÀAZÁAUÀªÀ£ÀÄß ¥ÀæPÀn¹vÀÄ. EzÀÄ ±ÀÄzÀÞ ¸ËgÀ ¥ÀAZÁAUÀªÁVzÀÄÝ IÄvÀĪÀiÁ£ÀPÉÌ C£ÀÄUÀÄtªÁVzÉ. EzÀgÀ°è wAUÀ¼ÀÄUÀ¼À ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼ÀÄ ZÉÊvÀæ, ªÉʱÁR, eÉåõÀ×, ... JAzÀÄ ªÀÄÄAvÁVzÀÄÝ CªÀÅUÀ¼À°è ªÉʱÁR¢AzÀ ¨sÁzÀæ¥ÀzÀzÀ ªÀgÉV£À wUÀ¼ÀÄUÀ½UÉ vÀ¯Á ªÀÄƪÀvÉÆÛAzÀÄ ¢£ÀUÀ¼ÀÄ, G½zÀ wAUÀ¼ÀÄUÀ¼À°è 30 ¢£ÀUÀ¼ÀÄ EgÀĪÀAvÉ ¤zsÀðj¸À¯ÁVzÉ. C¢üPÀªÀiÁ¸À«zÁÝUÀ ªÀiÁvÀæ D ªÀµÀðzÀ ZÉÊvÀæ wAUÀ½UÉ 1 ¢£À ¸ÉÃj¹ 31 ¢£ÀzÀ C¢üPÀ ªÀiÁ¸ÀªÉAzÀÄ ¥ÀjUÀt¸À ¯ÁUÀÄvÀÛzÉ. ºÁUÁV ¥Àæw ªÀµÀð ªÀiÁað 21/22 gÀAzÀÄ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÀAZÁAUÀzÀ £ÀÆvÀ£À ªÀµÀð DgÀA¨sÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.

gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÀAZÁAUÀzÀ wAUÀ¼ÀÄUÀ¼À ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ CªÀÅUÀ¼À ªÁå¦Û
ºÁUÀÆ VæUÉÆÃjAiÀÄ£ï PÁå¯ÉArj£ÀAvÉ wAUÀ¼À ªÉÆzÀ® ¢£ÀUÀ¼ÀÄ

ºÁUÀÆ VæUÉÆÃjAiÀÄ£ï PÁå¯ÉArj£ÀAvÉ wAUÀ¼À ªÉÆzÀ® ¢£ÀUÀ¼ÀÄ
PÀæªÀÄ
¸ÀASÉå
wAUÀ¼À ºÉ¸ÀgÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ ªÁå¦Û  
VæUÉÆÃjAiÀÄ£ï
¢£ÁAPÀ wAUÀ¼ÀÄ  

PÀæªÀÄ
¸ÀASÉå
wAUÀ¼À ºÉ¸ÀgÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ ªÁå¦Û
VæUÉÆÃjAiÀÄ£ï
¢£ÁAPÀ wAUÀ¼ÀÄ
1
ZÉÊvÀæ 30/31
22/21 ªÀiÁað

7
D²éÃd 30
23 ¸É¥ÀÖA§gï
2
ªÉʱÁR 31
21 K¦æ¯ï

8
PÁwÃðPÀ 30
23 CPÉÆÖçgï
3
eÉõÀ× 31
22 ªÉÄÃ

9
ªÀiÁUÀð²gÀ 30
22 £ÀªÉA§gï
4
DµÁqÀ 31
22 dÆ£ï

10
¥ÀĵÀå 30
22 r¸ÉA§gï
5
±ÁæªÀt 31
23 dįÉÊ

11
ªÀiÁWÀ 30
21 d£ÀªÀj
6
¨sÁzÀæ¥ÀzÀ 31
23 DUÀ¸ïÖ

12
¥Á®ÄÎt 30
20 ¥sɧææªÀj


        ªÀµÀð CxÀªÁ ±ÀPÉUÀ¼À UÀt£ÉAiÀÄ£ÀÄß CAQUÀ¼À°è CxÀªÁ CPÀëgÀUÀ¼À°è ªÀiÁvÀæªÀ®èzÉ PÉ®ªÉǪÉÄä ¸ÀAPÉÃvÀUÀ¼À ªÀÄÆ®PÀªÀÇ §gÉ¢gÀĪÀÅzÀÄAlÄ. CAQUÀ½UÉ ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV ªÀÄÄA¢£ÀAvÉ ¸ÀAPÉÃvÀUÀ¼À£ÀÄß §¼À¹gÀĪÀÅzÀÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ:
1 = ±À², ¸ÉÆêÀÄ, ±À±ÁAPÀ vÀvÁå¢.  2 = CQë, PÀtð, OµÀ×, ¥ÀPÀë EvÁå¢.  3 = CVß, gÁªÀÄ, ¥ÀÄjÃ, UÀÄt, ¸ÀAzsÁå, EvÁå¢.   4 = C§Ý, ¸ÁUÀgÀ,  D±ÀæªÀÄ, ªÉÃzÀ, eÁw  EvÁå¢, 5 = EA¢æAiÀÄ, EPÀëÄ, ¨sÀÆvÀ,¥Áæt, PÀ£Áå, ¥ÁAqÀªÀ EvÁå¢. 6 = ±Á¸ÀÛç, IÄvÀÄ, CAUÀ, gÀ¸À EvÁå¢. 7 = ±ÉÊ®, ¢éÃ¥À, ªÁAiÀÄÄ, ªÀÄĤ, ªÁgÀ, gÁeÁåAUÀ, ¸ÀégÀ, «¨sÀQÛ, EvÁå¢. 8 = UÀd, ¢PÁà®, ¹¢Þ, AiÉÆÃUÀ, C£ÀĵÀÄÖ¥ï, £ÁUÀ, EvÁå¢. 9 = £ÀªÀgÀvÀß, ¤¢ü, RAqÀ, zÁégÀ, UÀæºÀ, zsÉãÀÄ, EvÁå¢. 10 = ºÀ¸ÁÛAUÀÄ°, gÁªÀt ªÀiË°, gÀÆ¥ÀPÀ, EvÁå¢. 11 = ªÀĺÁzÉêÀ, gÀÄzÀæ, PÁgÀt, wæµÀÄÖ¥ï EvÁå¢. 12 = CPÀð, ªÀiÁ¸À, gÁ², ¢ªÁPÀgÀ EvÁå¢.             13 = vÁA§Æ® UÀÄt, «±ÀézÉêÀ, CwUÀwà EvÁå¢. »ÃUÉ EvÀgÀ CAPÉUÀ½UÀÆ ¸ÀAPÉÃvÀUÀ¼À£ÀÄß PÀ°à¹ G¥ÀAiÉÆÃV¹gÀĪÀÅzÀÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ. EªÀ®èzÉ E£ÀÆß ¨ÉÃgÉ ¨ÉÃgÉ ±À§ÝUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀæAiÉÆÃV¹gÀĪÀÅzÀÄAlÄ. CAPÀ£ÁªÀiï ªÁªÀÄvÉÆÃUÀw: JA§AvÉ «¥ÀjÃvÀªÁV (»AzÀÄ ªÀÄÄAzÁV) D ¸ÀASÉåUÀ½UÉ CAPÉUÀ¼À£ÀÄß C£Àé¬Ä¹ PÁ®zÀ ªÀµÀð ¸ÀASÉåAiÀÄ£ÀÄß ¤zsÀðj¹PÉƼÀî¨ÉÃPÀÄ.
GzÁ:   1) ±ÀPÁ¨ÉÝà ¤¢ü UÀUÀ£ÀUÀÄtPÁëöä«ÄvÉà ¥Àæ¨sÀªÁzÉåà ªÀiÁ¸ÉÃvÀvÀÆàtÂðªÀiÁAiÀiÁA E°è ¤¢ü = 9, UÀUÀ£À = 0, UÀÄt = 3, PÀëªÀiÁ=1  CAzÀgÉ: ±Á°ªÁ£À ±ÀPÀ 1309; ¥Àæ¨sÀªÀ ¸ÀAªÀvÀìgÀ, DzÀåªÀiÁ¸ÉÃ= ZÉÊvÀæ ªÀiÁ¸À (Qæ. ±À. 1387 K¦æ¯ï).
           2) ±ÀPÁ¨ÉÝà UÀȺÀ±ÀgÀgÀ¸À¨sÀÆ ¸À«ÄävÉà £À¼À £ÉÊd eÉõÉ×à vÀvÀÌøµÀÚ ¥ÀkѪÀÄå ¸ÀªÀÄ UÀÄgÀÄ E£Éà  -  E°è UÀæ-9, ±ÀgÀ=5. gÀ¸À=6 ¨sÀÆ=1 CAzÀgÉ ±Á°ªÁºÀ£À ±ÀPÀ 1659, £À¼À ¸ÀAªÀvÀìgÀ, ¤d eÉåõÀ× §ºÀļÀ ¥ÀAZÀ«ÄÃ, C¸ÀªÀÄUÀÄgÀÄ¢£ÉÃ=UÀÄgÀĪÁgÀ(Qæ. ±À. 1736,dÆ£ï 17). EvÁå¢.
PÀl¥ÀAiÀiÁ¢ ¥ÀzÀÞw: PÀéavÁÛV PÀl¥ÀAiÀiÁ¢ JA§ ªÀÄvÉÆÛAzÀÄ vÉgÀ£ÁzÀ CAQUÀ¼À ¤zÉÃð±À£À ¥ÀzÀÞwAiÀÄÆ ±Á¸À£ÀUÀ¼À°è §¼ÀPÉAiÀiÁVgÀĪÀÅzÀÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛzÉ. ¢AzÀ k ªÀgÉV£À CPÀëgÀUÀ½UÉ PÀæªÀĪÁV 1 jÃAzÀ 0, ºÁUÉAiÉÄà l ¢AzÀ £À ªÀgÉUÉ ªÀÄvÀÄÛ AiÀÄ ¢AzÀ PÀë ªÀgÉUÉ.UÉ. ¥À ¢AzÀ ªÀÄ ªÀgÉUÉ 1 jAzÀ 5.
GzÁ; 1) ±ÀPÁ¨ÉÝ gÀAUÀ¯ÉÆÃPÁ¨ÉÝ (J.PÀ. 9, gÉʸï DªÀÈwÛ, ºÉƸÀPÉÆÃmÉ 34).
           E°è gÀA=2, UÀ=3, ¯ÉÆÃ=3, PÀ=1 CAzÀgÉ ±Á°ªÁºÀ£À ±ÀPÀ 1332.
        2) ¸ÀPÀªÀµÀð ªÀÄzsÀå ºÀ¹£ÀAiÀÄ (J.PÀ. 3, ¥ÀjµÀÌøvÀ, £ÀAd£ÀUÀÆqÀÄ 243).
            E°è ºÀ=8, ¹=7, £À=0, AiÀÄ=1 CAzÀgÉ ±Á°ªÁºÀ£À ±ÀPÀ 1078.
        ±Á¸À£ÀUÀ¼À°è ªÀqÀتÁgÀ, ¹ÜgÀªÁgÀ, §ÈºÀªÁgÀ EvÁå¢UÀ¼À G¯ÉèÃRUÀ¼ÀÄ PÀAqÀħgÀÄvÀÛªÉ. E°è §ÈºÀªÁgÀ JA§ÄzÀÄ §ÈºÀ¸Ààw CAzÀgÉ UÀÄgÀĪÁgÀ JA§ÄzÀÄ ¤¸ÀìA±ÀAiÀÄ. ¹ÜgÀªÁgÀ JA§ÄzÀÄ ±À¤ªÁgÀ JAzÀÄ zÀÈqsÀ¥ÀnÖzÉ. DzÀgÉ «zÁéA¸ÀgÀÄ ªÀqÀتÁgÀªÀ£ÀÄß «©ü£ÀߪÁV CxÉÊð¹gÀĪÀÅzÀÄ PÀAqÀÄ §gÀÄvÀÛzÉ. CAwªÀĪÁV ªÀqÀتÁgÀªÉAzÀgÉ ±À¤ªÁgÀªÉAzÀÄ wêÀiÁð£ÀªÁzÀAvÉ vÉÆÃgÀÄvÀÛzÉ. §ÈºÀvï JA§ÄzÀgÀ ¥ÁæPÀÈvÀ gÀÆ¥À ªÀqÀØ, §ÈºÀvï PÀxÁ=ªÀqÀØPÀxÉ; ºÁUÁV ªÀqÀتÁgÀ JA§ÄzÀÄ §ºÀĪÀÄnÖUÉ UÀÄgÀĪÁgÀªÉà DVgÀÄvÀÛzÉ. PÉ®ªÉà ¸ÀAzÀ¨sÀðUÀ¼À°è CzÀÄ ±À¤ªÁgÀªÁVgÀĪÀÅzÀÄAlÄ. F ¤nÖ£À°è ªÀÄgÀÄ «±ÉèõÀuÉ CUÀvÀå«zÉ.
        ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV zÁ¤UÀ¼ÀÄ zÁ£À zÀwÛUÀ¼À£ÀÄß ªÀåw¥ÁvÀ, ¸ÀÆAiÀÄð UÀæºÀt, ZÀAzÀæ UÀæºÀt ºÁUÀÆ GvÀÛgÁAiÀÄt ¸ÀAPÁæAw ªÀÄÄAvÁzÀ ¥ÀÄtå ¢£ÀUÀ¼ÀAzÀÄ ¤ÃrgÀĪÀ ¸ÀAUÀw ±Á¸ÀUÀ½AzÀ w½zÀÄ §gÀÄvÀÛzÉ. ±Á¸ÀÛçPÁgÀgÀÄ F ¢£ÀUÀ¼ÀAzÀÄ zÁ£À ªÀiÁrzÀgÉ CUÀtÂvÀ ¥ÀÄtå ¥Áæ¥ÀÛªÁUÀĪÀÅzÉAzÀÄ ¥Àæw¥Á¢¹gÀĪÀÅzÀÄ ¸ÀjAiÀĵÉÖ. ºÁUÁV CAvÀºÀ ¥ÀÄtå ¢£ÀUÀ¼ÀAzÀÄ zÁ£À ¤ÃqÀĪÀÅzÀÄ ±ÉæÃAiÀĸÀÌgÀªÉAzÀÄ ¨sÁ«¹ zÁ¤UÀ¼ÀÄ zÁ£À zÀwÛUÀ¼À£ÀÄß ¤ÃrgÀÄvÁÛgÉ. CAvÀºÀ ±Á¸À£ÀUÀ¼À°è GPÀÛªÁVgÀĪÀ vÉâ «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆPÀëöäªÁV ¥Àj²Ã°¹zÀgÉ C£ÉÃPÀ ±Á¸À£ÀUÀ¼À°è G¯ÉèÃTvÀ ¢£ÀUÀ¼ÀAzÀÄ ªÁ¸ÀÛªÀªÁV UÀæºÀtªÁUÀ°Ã ¸ÀAPÁæAw CxÀªÁ ªÀåw¥ÁvÀUÀ¼ÁUÀ°Ã §A¢gÀĪÀ ¸ÁzsÀåvÉUÀ¼Éà EgÀĪÀÅ¢®è. DzÀgÀÆ D ¢£ÀUÀ¼À£ÀÄß ¥ÀÄt墣ÀUÀ¼À£ÁßV UÀ滹 D ¢£ÀPÉÌ UËgÀªÀ ¸ÀÆZÀPÀªÁV CzÀ£ÀÄß eÉÆÃr¹ G¯ÉèÃT¸ÀĪÀ ¥ÀgÀA¥ÀgÉ E¢ÝvÉAzÀÄ vÉÆÃgÀÄvÀÛzÉ. ºÁUÁV ±Á¸À£ÉÆÃPÀÛ JµÉÆÖà «ªÀgÀUÀ¼ÀÄ ºÉÆAzÁtÂPÉAiÀiÁUÀzÉ ºÉÆÃUÀĪÀÅzÀÄ ¸ÁªÀiÁ£Àå ¸ÀAUÀw. ¥ÁæAiÀıÀB F vÉÆqÀPÀÄUÀ¼À£ÀÄß UÀªÀĤ¹AiÉÄà «zÁé¸ÀgÁzÀ qÁ. J. ªÉAPÀl¸ÀħâAiÀÄå£ÀªÀgÀÄ ¸ÀªÀiï ±ÀPÀ  qÉÃmïì E£ï E£ÀìQç¥Àë£ïì JA§ PÀÈwAiÀÄ£ÀÄß gÀa¹ D vÉÆqÀÄPÀÄUÀ½UÉ PÁgÀtªÉä¢ÝgÀ§ºÀÄzÀÄ JA§Ä£ÀÄß «±Éèö¹ CªÀÅUÀ¼À£ÀÄß ¸Àj¥Àr¸À¨ÉÃPÁzÀ §UÉAiÀÄ£ÀÄß vÉÆÃj¹zÀgÀÄ. DzÀgÉ ªÀÄÄAzÉ AiÀÄgÀÆ D PÀæªÀĪÀ£ÀÄß C£ÀĸÀj¹zÀAvÉ vÉÆgÀÄwÛ®è.
        zÀQët ¨sÁgÀvÀzÀ ±Á¸ÀUÀ¼À°è ¸ÁªÀiÁ£ÀåªÁV PÀAqÀħgÀĪÀ PÁ®UÀt£ÉUÉ ¸ÀA§A¢ü¹zÀ «ªÀgÀUÀ¼À »£É߯ÉAiÀÄ°è MAzÀÄ ¸ÀÆÜ® ¥ÀjZÀAiÀĪÀ£ÀÄß E°è ¤ÃqÀ®Ä ¥ÀæAiÀÄw߸À¯ÁVzÉ. ¨sÁgÀvÀ ¸ÀPÁðgÀªÀÅ CAVÃPÀj¹ eÁjUÉ vÀA¢gÀĪÀ gÁ¶ÖçÃAiÀÄ ¥ÀAZÁAUÀzÀ §UÉÎAiÀÄÆ PÉ®ªÀÅ «ªÀgÀUÀ¼À£ÀÆß ¤ÃqÀ¯ÁVzÉ. C®èzÉ ±Á¸À£ÀUÀ¼À°è GPÀÛªÁVgÀĪÀ PÁ®UÀt£ÉAiÀÄ §UÉÎ SÁåvÀ «zÁAé¸ÀgÀ CzsÀåAiÀÄ£À ºÁUÀÆ ¸ÀA±ÉÆÃzsÀ£À ¥sÀ°vÀUÀ¼À£ÀÄß E°è ¸ÀAUÀ滸À¯ÁVzÉ. MmÁÖgÉ gÁdQÃAiÀÄ ¸ÁA¸ÀÌøwPÀ EwºÁ¸À gÀZÀ£ÉAiÀÄ°è PÁ®UÀt£ÉAiÀÄ ¥ÁvÀæ C¢éwªÁzÀÄzÀÄ JA§ÄzÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ ªÀÄgÉAiÀÄĪÀAw®è.

DzsÁgÀ ¸ÀÆa
Lew Choon Lian., Indian Calendars, National University of Singapore,            2000/2001.
Dr.  A. Vekatasubbaiah., Some Saka Dates in Inscriptions., Mysore, 1918.

qÁ. ¦.«. PÀȵÀÚªÀÄÆwð., PÀ£ÁðlPÀzÀ ±Á¸À£ÀUÀ¼À°è PÁ®UÀt£É, UÀÄtªÀÄzsÀÄgÀ, qÁ. zÉêÀgÀPÉÆAqÁgÉrØ CªÀgÀ C©ü£ÀAzÀ£À UÀæAxÀ, ¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ, 2010, ¥ÀÄ. 291-301. ªÀÄvÀÄÛ       ±Á¸À£À ªÀÄAxÀ£À, vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ «±Àé«zÁ央AiÀÄ, vÀĪÀÄPÀÆgÀÄ, 2011, ¥ÀÄ. 72-88.
                             -------------





















       
      





    


                                                                                                                                                                                                                 









       
      





    


                                                                                                                                                                                                                 



No comments:

Post a Comment