ಶೃಂಗೇರಿ ಶಾಸನಯುಕ್ತ ದೇವಾಲಯಗಳು

±ÀÈAUÉÃj «zÁågÀtå¥ÀÅgÀ ±Á¸À£ÀUÀ¼À°è zÁR°¹zÀ zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼À PÀÄjvÀÄ CzsÀåAiÀÄ£À

f.J¸ï. gÁªÀÄZÀAzÀæ 

±ÀÈAUÉÃj ªÀÄoÀzÀ zÁR¯ÉUÀ½UÉ C£ÀĸÁgÀªÁV F ¥Àj¸ÀgÀzÀ°è 150PÀÆÌ ºÉZÀÄÑ zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼À£ÀÄß PÁt§ºÀÄzÀÄ. DzÀgÉ EªÉ®èªÀ£ÀÆß ±Á¸À£ÀUÀ¼À°è zÁR°¹zÀ ºÁUÉ PÁtĪÀÅ¢®è.

ZÁjwæPÀªÁV F ¥Àj¸ÀgÀzÀ ±Á¸À£ÀUÀ¼À°è zÁR°¹zÀ zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼À£ÀÄß ¸ÀÆÜ®ªÁV PɼÀPÀAqÀAvÉ «ªÀj¸À§ºÀÄzÀÄ.

1.    Qæ¸ÀÛ±ÀPÀ 6-7£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ »A¢£À zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ.

2.    9-10£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀPÉÌ ¸ÉÃjzÀ zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ.

3.    Qæ.±À. 11-12£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀPÉÌ ¸ÉÃjzÀ zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ.

4.    Qæ.±À. 14-15£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀPÉÌ ¸ÉÃjzÀ zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ

CAzÀgÉ F ¥ÀæzÉñÀzÀ°è Qæ.±À. 6-7£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£À¢AzÀ ¥ÁægÀA¨sÀªÁV 16-17£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀzÀ ªÀgÉUÉ zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ ¤ªÀiÁðtUÉÆAqÀªÀÅ. ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 1200 ªÀµÀðUÀ¼À ¤ªÀiÁðt ¥ÀgÀA¥ÀgÉAiÀÄ£ÀÄß ¸ÀȶֹzÀªÀÅ.

EzÀĪÀgÉUÉ ±Á¸À£ÀUÀ¼À°è zÁR°¹zÀ zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼À£ÀÄß JgÀqÀÄ jÃwAiÀÄ°è ªÀVÃðPÀj¸À§ºÀÄzÀÄ. »AzÀÆ ªÀÄvÀÄÛ eÉÊ£À. 6-7£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀPÉÌ ¸ÀjºÉÆAzÀĪÀ `QUÀÎ’zÀ `IĵÀå±ÀÈAUÀ’ zÉêÁ®AiÀÄ CvÀåAvÀ ¥ÀÅgÁvÀ£ÀªÁzÀzÀÄÝ. QUÀÎzÀ ¥ÁæaãÀvÉAiÀÄ£ÀÄß C°è zÉÆgÉvÀ ±Á¸À£ÀUÀ¼ÀÄ zÀÈrüPÀj¸ÀÄvÀÛªÉ. F zÉêÀgÀ£ÀÄß `Q¯ÁΣÀ zÉêÀ’ CxÀªÁ `Q¯ÁΣÉñÀégÀ’ JAzÀÄ ±Á¸À£ÀUÀ¼À°è ¸ÀA¨sÉÆâü¸ÀÄvÁÛgÉ. EzÀÄ °AUÀgÀÆ¥ÀzÀ°è PÁtÄvÀÛzÉ. F zÉêÀgÀ vÀ¯ÉAiÀÄ JqÀ¨sÁUÀzÀ°ègÀĪÀ PÉÆA§Ä ±ÁAvÀ¼À£ÀÄß CAzÀgÉ IĵÀå±ÀÈAUÀ£À ºÉAqÀwAiÀÄ£ÀÄß ¥Àæw¤¢ü¸ÀÄvÀÛzÉ JA§ÄzÀÄ LwºÀå. F zÉêÁ®AiÀÄzÀ £ÀªÀgÀAUÀ ZÁ®ÄPÀå ±ÉÊ°AiÀÄ£ÀÄß ºÉÆîÄvÀÛzÉ. E°ègÀĪÀ PÀA§ªÉÇAzÀgÀ ªÉÄÃ¯É IĵÀå±ÀÈAUÀ£À£ÀÄß gÉÆêÀÄ¥ÁzÀ£À D¸ÁÜ£ÀPÉÌ PÀgÉzÉÆAiÀÄÄåªÀ zÀȱÀåªÉÇA¢zÉ. C¼ÀÆ¥ÀgÁd avÀæªÀªÀÄð (UÀÄt±ÉÃRgÀ£À ªÀÄUÀ)£ÀÄ ºÀÄAZÀ¢AzÀ D¼ÀÄwÛzÀÝ ºÁUÉ PÁtÄvÀÛzÉ. ªÀÄÄAzÉ `¥ÀÈyéªÀ®è¨sÀ’£ÉA§ E£ÉÆߧâ (1050 Jr) ºÀÄAZÀ¢AzÀ D¼ÀÄvÁÛ F ¨sÁUÀPÉÌ gÁd£ÁV E¢ÝgÀ¨ÉÃPÉA§ HºÉ ªÀiÁqÀÄvÁÛgÉ. FUÀ®Æ IĵÀå±ÀÈAUÀ zÉêÀgÀ£ÀÄß ±ÀæzÁÞ¨sÀQÛ¬ÄAzÀ ¥ÀÇf¸ÀĪÀÅzÀ£ÀÄß £ÁªÀÅ £ÉÆÃqÀÄvÉÛêÉ. EzÉÆAzÀÄ DUÀªÀÄ ¹zÁÞAvÀ zÉêÁ®AiÀÄ.

d£ÁzÀð£À zÉêÁ®AiÀÄ : F zÉêÁ®AiÀĪÀÅ ²æà ªÀÄoÀzÀ DªÀgÀtzÀ°èzÉ. ºÁUÀÆ ZÁ®ÄPÀå ±ÉÊ°AiÀÄ°è PÀlÖ®ànÖzÉ. F zÉêÁ®AiÀĪÀÅ Qæ.±À. 9-10£Éà ±ÀvÀªÀiÁ£ÀPÉÌ ¸ÉÃj¢ÝgÀ¨ÉÃPÀÄ. ¸ÀA¸ÁÜ£ÀzÀ ºÀvÀÛ£Éà AiÀÄwUÀ¼ÁzÀ dUÀ£ÁßxÁZÁAiÀÄðgÀÄ PÀnÖ¹zÀgÉA§ SÁåw EzÉ.

Qæ.±À. 1386gÀ vÁªÀÄæ±Á¸À£ÀªÀÅ «dAiÀÄ£ÀUÀgÀzÀ JgÀqÀ£Éà ºÀjºÀgÀ ªÀĺÁgÁdgÀÄ F zÉêÁ®AiÀÄPÉÌ GA§½AiÀÄ£ÀÄß PÉÆnÖgÀĪÀ §UÉÎ zÁR¯ÉUÀ½ªÉ. ¥ÁæAiÀıÀB F ¥Àj¸ÀgÀzÀ°ègÀĪÀ KPÉÊPÀ d£ÁzÀð£À zÉêÁ®AiÀÄ EzÁVzÉ.

ºÀ¼Éà ±ÀÈAUÉÃj zÉêÁ®AiÀÄ: E°è «zÁå±ÀAPÀgÀ zÉêÁ®AiÀĪÉÇA¢zÉ. EzÀ£ÀÄß ZÀvÀĪÀÄÄðR «zÉå±ÀégÀ JAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ. EzÀPÉÌ 4 ªÀÄÄRUÀ½ªÉ. EzÉÆAzÀÄ KPÀ²¯ÁªÀÄÆwð. F zÉêÁ®AiÀÄPÉÌ ±Á¸À£ÀUÀ¼À°è G¯ÉèÃR«zÉ. F zÉêÁ®AiÀĪÀÅ JvÀÛgÀzÀ°ègÀĪÀ PÁgÀt §ºÀ¼À zÀÆgÀ¢AzÀ®Æ PÁtÄvÀÛzÉ. ¸ÀĪÀiÁgÀÄ Qæ.±À.1338gÀ°è ¸ÁÜ¥À£ÉAiÀiÁVgÀ¨ÉÃPÀÄ. F zÉêÁ®AiÀÄzÀ UÀ¨sÀðUÀÄrUÉ ªÀÄÆgÀÄ PÀqɬÄAzÀ QlQUÀ½ªÉ. EzÀgÀ ªÀÄÆ®PÀ §æºÀä, «µÀÄÚ, ªÀĺÉñÀégÀgÀ zÀ±Àð£ÀªÁUÀÄvÀÛzÉ.

¥À²ÑªÀĪÁ»¤AiÀÄ UÉÆæ£ÁxÀ zÉêÁ®AiÀÄ: F zÉêÁ®AiÀĪÀÅ Qæ.±À. 1386PÀÆÌ ªÀÄÄAZÉ E¢ÝgÀ§ºÀÄzÉAzÀÄ H»¸À¯ÁVzÉ. F zÉêÁ®AiÀÄzÀ°è zÉÆgÉvÀ ±Á¸À£ÀUÀ¼ÉgÀqÀÄ «zÁågÀtågÀ PÀÄjvÀÄ ªÀiÁ»w ¤ÃqÀÄvÀÛªÉ. EwÛÃZÉUÀµÉÖ F zÉêÁ®AiÀĪÀÅ fÃuÉÆÃðzÁÞgÀªÁVzÉ.

eÉÊ£À zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ: ±ÀÈAUÉÃj ¥ÀlÖtzÀ ªÀÄzsÀåzÀ°ègÀĪÀ eÉÊ£À zÉêÁ®AiÀÄUÀ¼ÀÄ ¸ÁPÀµÀÄÖ ¥Àæ¹¢ÞAiÀÄ£ÀÄß ¥ÀqÉ¢ªÉ. E°è£À ±Á¸À£ÀªÀÅ Qæ.±À.1151PÉÌ ¸ÀjºÉÆAzÀÄvÀÛzÉ. E°è ªÀÄÆgÀÄ eÉÊ£À «UÀæºÀUÀ½ªÉ. EzÀgÀ°è CvÀåAvÀ ¥ÁæaãÀªÁzÀzÀÄÝ ¥Á±Àéð£ÁxÀ £ÀAvÀgÀ C£ÀAvÀ£ÁxÀ ªÀÄvÀÄÛ ZÀAzÀæ£ÁxÀ ¥Á±Àéð£ÁxÀ£À «UÀæºÀªÀ£ÀÄß ªÀiÁj±ÉnÖ ªÀÄvÀÄÛ ºÉªÀiÁäj±ÉnÖ JA§ ªÀåQÛUÀ¼ÀÄ ¸Áܦ¹zÀgÀÄ. ºÁUÉ C£ÀAvÀ£ÁxÀ ªÀÄvÀÄÛ ZÀAzÀæ£ÁxÀ£À «UÀæºÀUÀ¼À£ÀÄß zÉêÀtÚ±ÉnÖ ªÀÄvÀÄÛ ¨ÉƪÀiÁägÀ±ÉnÖ JA§ÄªÀgÀÄ Qæ.±À.1583gÀ°è ¸Áܦ¹zÀgÉAzÀÄ ±Á¸À£ÀªÉÇAzÀÄ w½¸ÀÄvÀÛzÉ. F §¸À¢AiÀÄÄ ºÀ®ªÁgÀÄ ¨Áj fÃuÉÆÃðzÁÞgÀPÉÌ M¼ÀUÁVgÀ§ºÀÄzÉAzÀÄ ºÉüÀ¯ÁVzÉ.

±ÀÈAUÉÃj «zÁå±ÀAPÀgÀ zÉêÁ®AiÀÄ: ºÉÆAiÀÄì¼À «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ ±ÉÊ°AiÀÄ F zÉêÁ®AiÀĪÀÅ ±ÀÈAUÉÃjAiÀÄ MAzÀÄ C¥ÀǪÀð PÀ¯Á¸ÀA¥ÀvÀÄÛ. ¥ÁæAiÀıÀB 1338gÀ°è ¥ÁægÀA©ü¹ Qæ.±À.1356-57 ªÀÄÄPÁÛAiÀÄUÉƽ¹zÀgÀÄ.

ªÀÄ®ºÁ¤PÉñÀégÀ zÉêÁ®AiÀÄ: EzÀÄ ±ÀÈAUÉÃj ¥ÉÃmÉAiÀÄ ªÀÄzsÀåzÀ°èzÉ. ºÀ®ªÁgÀÄ ±Á¸À£ÀUÀ¼ÀÄ F zÉêÁ®AiÀÄzÀ PÀÄjvÀÄ G¯ÉèÃT¸ÀÄvÀÛªÉ. E°ègÀĪÀ °AUÀgÀƦ ªÀÄ°èPÁdÄð£À zÉêÀgÀ£ÀÄß `«¨sÁAqÀPÀ °AUÀ’ªÉAzÀÄ ¸ÀA¨ÉÆâü¸ÀÄvÁÛgÉ. ªÁ¸ÀÄÛ²®àªÀ£ÀÄß UÀªÀĤ¹zÁUÀ EzÀÄ «dAiÀÄ£ÀUÀgÀ¥ÀǪÀð PÁ®zÉÝAzÀÄ w½AiÀÄÄvÀÛzÉ. ªÀÄ®ºÁ¤PÉñÀégÀ JAzÀgÉ PÀ®ä±ÀªÀ£ÀÄß ºÉÆÃUÀ¯Ár¸ÀĪÀªÀ£ÀÄ JA§ CxÀð«zÉ. F zÉêÁ®AiÀĪÀÅ 1685gÀ°è PɼÀ¢AiÀÄ gÉêÀtÚ£ÁAiÀÄPÀ£À ªÀÄUÀ¼ÁzÀ ¹ÃvÀªÀiÁäfAiÀÄÄ fÃuÉÆÃðzÁÞgÀ ªÀiÁrzÀ PÀÄjvÀÄ zÁR¯ÉUÀ½ªÉ.

±ÁgÀzÁ zÉêÁ®AiÀÄ: ±ÁgÀzÁ zÉêÁ®AiÀĪÀÅ ±ÀAPÀgÁZÁAiÀÄðjAzÀ ¸Áܦ¸À®àlÄÖ «zÁågÀtågÀ PÁ®PÉÌ ¥Àæ¹¢Þ ¥ÀqɬÄvÀÄ. FVgÀĪÀ zÉêÁ®AiÀĪÀÅ zÁæ«qÀ±ÉÊ°AiÀÄ°èzÀÄÝ ±Á¸À£ÀUÀ¼ÀÄ F zÉêÁ®AiÀĪÀ£ÀÄß PÀÄjvÀÄ G¯ÉèÃT¸ÀÄvÀÛªÉ.

ºÉÆ£Éß zÉêÀ¸ÁÜ£À: ªÀÄ°èPÁdÄð£À zÉêÁ®AiÀÄzÀ ¥ÀǪÀðPÉÌ F zÉêÁ®AiÀÄ«zÉ. Qæ.±À.1612gÀ°è ºÉÆ£ÀßtÚ ±ÉnÖ JA§ ªÀåQÛ F zÉêÁ®AiÀĪÀ£ÀÄß ¸Áܦ¹zÀ£ÉAzÀÄ ±Á¸À£ÀªÉÇAzÀÄ w½¸ÀÄvÀÛzÉ. E°ègÀĪÀÅzÉà «±ÉéñÀégÀ°AUÀ, ¨sÉÊgÀªÀ ªÀÄvÀÄÛ «ÃgÀ¨sÀzÀæ G¥ÀzÉêÀvÉUÀ¼ÁV E°è ¥ÀÇf¸À®àqÀÄvÀÛªÉ.

¤Ã®PÀAoÀ zÉêÀ¸ÁÜ£À: CzÉà gÀ¸ÉÛAiÀÄ°è ªÀÄÄAzÀĪÀjzÀgÉ ¹UÀĪÀÅzÉà ¤Ã®PÀAoÀ zÉêÁ®AiÀÄ. F zÉêÁ®AiÀĪÀ£ÀÄß CªÀzsÁ¤ gÁdUÉÆÃ¥Á®¨sÀlÖgÀÄ 1695gÀ°è PÀnÖ¹zÀ£ÉAzÀÄ ±Á¸À£ÀªÉÇAzÀÄ w½¸ÀÄvÀÛzÉ.

«zÁågÀtå¥ÀÅgÀzÀ «£ÁAiÀÄPÀ zÉêÀ¸ÁÜ£À: 1547gÀ ±Á¸À£ÀªÉÇAzÀÄ «zÁågÀtå¥ÀÅgÀzÀ°è £ÀgÀ¹AºÀ¨sÀlÖ£ÉA§ ªÀåQÛAiÉƧâ F zÉêÁ®AiÀĪÀ£ÀÄß ¸Áܦ¹zÀgÀ PÀÄjvÀÄ w½¸ÀÄvÀÛzÉ.

ºÀgÁªÀj ªÀÄ°èPÁdÄð£À: F zÉêÁ®AiÀĪÀÅ zÀÄUÁð zÉêÀ¸ÁÜ£ÀzÀ°èzÉ. ±Á¸À£ÀUÀ¼ÀÄ F zÉêÁ®AiÀÄzÀ PÀÄjvÀÄ w½¸ÀÄvÀÛzÉ.

D£ÉUÀÄAzÀ UÉÆÃ¥Á®PÀȵÀÚ zÉêÁ®AiÀÄ: 1659gÀ ±Á¸À£ÀªÉÇAzÀÄ ¸ÀaÑzÁ£ÀAzÀ ¨sÁgÀw ¸Áé«ÄUÀ¼ÀÄ 50 ²ªÀ½î ¨ÁæºÀätgÀ CUÀæºÁgÀªÀ£ÀÄß ¸Áܦ¹ UÉÆÃ¥Á®PÀȵÀÚ zÉêÁ®AiÀĪÀ£ÀÄß ¸Áܦ¹zÀgÀ PÀÄjvÀÄ ªÀiÁ»w ¤ÃqÀÄvÀÛzÉ.

vÀmÉÆÖÃr ªÀÄ°èPÁdÄð£À zÉêÁ®AiÀÄ: ±ÀÈAUÉÃj ¥ÉÃmɬÄAzÀ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 2 Q.«ÄÃ. zÀÆgÀ«gÀĪÀ (ªÀĹâ ºÀwÛgÀ) vÀmÉÆÖÃr ªÀÄ°èPÁdÄð£À zÉêÁ®AiÀÄ PÀÄjvÀÄ 1458-59gÀ ±Á¸À£ÀªÉÇAzÀÄ w½¸ÀÄvÀÛzÉ.

azïgÉÆ½î ¸ÉÆêÉÄñÀégÀ zÉêÁ®AiÀÄ: Qæ.±À. 1418PÉÌ ¸ÉÃgÀĪÀ ±Á¸À£ÀªÉÇAzÀÄ F zÉêÁ®AiÀÄzÀ PÀÄjvÀÄ G¯ÉèÃT¸ÀÄvÀÛzÉ.

£ÀgÀ¹AºÀ¥ÀÅgÀzÀ £ÀgÀ¹AºÀ zÉêÁ®AiÀÄ: «zÁågÀtå¥ÀÅgÀzÀ MAzÀÄ ¨sÁUÀªÉà F £ÀgÀ¹AºÀ¥ÀÅgÀ. ±ÀÈAUÉÃj ¦ÃoÁ¢ü¥ÀwUÀ¼ÁzÀ C©ü£ÀªÀ £ÀgÀ¹AºÀ¨sÁgÀw ¸Áé«ÄUÀ¼ÀÄ F zÉêÁ®AiÀĪÀ£ÀÄß ¸Áܦ¹zÀgÉAzÀÄ 1603gÀ vÁªÀÄæ±Á¸À£ÀªÉÇAzÀÄ w½¸ÀÄvÀÛzÉ.

gÀÄzÀæ¥ÁzÀzÀ gÁªÀÄ°AUÉñÀégÀ zÉêÀ¸ÁÜ£À: «zÁågÀtå¥ÀÅgÀPÉÌ ºÉÆA¢PÉÆAqÀAvÉ EgÀĪÀ F zÉêÁ®AiÀĪÀÅ ¦ÃoÀzÀ AiÀÄwUÀ¼ÁzÀ C©ü£ÀªÀ £ÀgÀ¹AºÀ¨sÁgÀw ¸Áé«ÄUÀ¼ÀÄ ¸Áܦ¹zÀ PÀÄjvÀÄ E°ègÀĪÀ §AqÉUÀ®Äè ±Á¸À£À w½¸ÀÄvÀÛzÉ. (1603)

«zÁågÀtå¥ÀÅgÀzÀ ¸ÀzÁ²ªÀ zÉêÁ®AiÀÄ: 1652gÀ vÁªÀÄæ±Á¸À£ÀªÉÇAzÀÄ PɼÀ¢AiÀÄ ²ªÀ¥Àà£ÁAiÀÄPÀ vÀ£Àß CdÓ ¸ÀzÁ²ªÀ£ÁAiÀÄPÀ£À ºÉ¸Àj£À°è PÀnÖ¹zÀ£ÉAzÀÄ w½¸ÀÄvÀÛzÉ. EzÀÄ ¸ÀA¥ÀÇtðªÁV ²¯É¬ÄAzÀ ¤«ÄðvÀªÁzÀÝjAzÀ EzÀ£ÀÄß PÀ®Äè zÉêÀ¸ÁÜ£ÀªÉAzÀÄ PÀgÉAiÀÄÄvÁÛgÉ.

vÀ¤PÉÆÃr£À ±ÀAPÀgÀ£ÁgÁAiÀÄt zÉêÁ®AiÀÄ: 1652gÀ ±Á¸À£ÀªÉÇAzÀÄ «zÁågÀtå¥ÀÅgÀ¢AzÀ ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 1.5 Q.«ÄÃ. zÀÆgÀzÀ°ègÀĪÀ vÀ¤PÉÆÃr£À°è ²ªÀ¥Àà £ÁAiÀÄPÀ£À DzÉñÀzÀ ªÉÄÃgÉUÉ F zÉêÀ¸ÁÜ£À PÀlÖ®ànÖvÉAzÀÄ w½¸ÀÄvÀÛzÉ.

   ªÀÄÄRå #172, J-1, `CªÀÄÈvÀªÀ¶ðtÂ’, 7£Éà PÁæ, «.JA. £ÀUÀgÀ, zÉÆqÀØtÚUÀÄqÉØ, GqÀĦ-576102.